İşçinin Haklı Nedenle Fesihte İhbar Tazminatı
İş Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca işçi, iş sözleşmesini belirli veya belirsiz süreli olsun, haklı nedenle derhal feshedebilir. Haklı nedenle fesih, işçinin işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı, işverenin işçinin kişiliğini zedeleyici davranışı, işyerinde çalışma koşullarının ağırlaşması veya dayanılmaz hale gelmesi, işverenin işçiye karşı görevlerini yerine getirmemesi gibi nedenlerle gerçekleşebilir.
Haklı nedenle fesih durumunda işçi, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Zira haklı nedenle iş akdini feshetmek isteyen tarafın belirli bir süre daha işe devam etmesini beklemek olağan hayat akışına ve hakkaniyet ilkesine aykırıdır.
Haklı Fesih Nedenleri
İş Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca haklı nedenle fesih nedenleri şunlardır:
- İşverenin işçinin kişiliğini zedeleyici davranışı: İşverenin işçiye karşı hakaret, küfür, tehdit, aşağılama gibi davranışlarda bulunması, işçinin şeref ve haysiyetini zedeleyici davranışlarda bulunması haklı fesih nedenidir.
- İşverenin işçiye karşı görevlerini yerine getirmemesi: İşverenin işçiye karşı iş sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmemesi, işçinin ücretini zamanında ve tam olarak ödememesi, işçinin güvenliğini tehlikeye atacak işyeri koşullarını oluşturması haklı fesih nedenidir.
- İşyerinde çalışma koşullarının ağırlaşması veya dayanılmaz hale gelmesi: İşyerinde çalışma koşullarının ağırlaşması veya dayanılmaz hale gelmesi, işçinin iş sağlığı ve güvenliğini tehlikeye atması, işçinin sağlık durumuna uygun olmayan çalışma koşullarının oluşturulması haklı fesih nedenidir.
Haklı Fesih Süresi
İşçi, haklı nedenle iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Haklı nedenle fesih, işçinin işverene bildirimde bulunmasına gerek olmaksızın gerçekleşir.
Haklı Fesih Sonucu
Haklı nedenle fesih durumunda işçi, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak, işçi, kıdem tazminatına hak kazanır. İşçinin kıdem tazminatı miktarı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanır.
Haklı Fesih Örnekleri
İşçinin haklı nedenle fesih yapabileceği bazı örnekler şunlardır:
- İşverenin işçiye hakaret etmesi,
- İşverenin işçiye tehdit etmesi,
- İşverenin işçiye mobbing uygulaması,
- İşverenin işçinin ücretini zamanında ödememesi,
- İşverenin işçiyi ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırması,
- İşverenin işçinin sağlık durumuna uygun olmayan işlerde çalıştırması,
- İşverenin işçinin iş güvenliğini tehlikeye atacak davranışlarda bulunması.
İşçinin Haklı Fesih Yaptığına Dair İspat Yükümlülüğü
İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshettiğini ispat etmesi gerekir. İşçinin haklı fesih yaptığını ispat etmesi için, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışını, işçinin kişiliğini zedeleyici davranışını, işyerinde çalışma koşullarının ağırlaşmasını veya dayanılmaz hale gelmesini, işverenin işçiye karşı görevlerini yerine getirmemesini gösteren delilleri sunması gerekir.
Haklı Fesih Sonrası İşverenin Yapması Gerekenler
İşveren, işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshettiğini kabul ederse, işçiye kıdem tazminatını ödemek zorundadır. İşveren, işçinin haklı fesih yaptığını kabul etmezse, işçinin haklı fesih yaptığını ispat etmesi gerekir.
İşçinin Haklı Fesih Yaptığına Dair Dava Açması
İşveren, işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshettiğini kabul etmezse, işçi haklı fesih yaptığını ispat etmek için dava açabilir. İşçi, haklı fesih yaptığını ispat ederse, mahkeme işçinin kıdem tazminatını işverene ödemesine karar verir.
Sonuç olarak, işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda işçi, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. İşçinin haklı fesih yaptığını ispat etmesi gerekir.