İsimler Konu Anlatımı TY
İsim Nedir?
İsim, varlıkları, nesneleri, kavramları, olayları ve durumları adlandıran kelimelerdir. İsimler, cümle içinde özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci ve yüklem görevi görebilirler.
İsimlerin Türleri
İsimler, yapılarına göre ikiye ayrılır:
- Basit İsimler: Basit isimler, tek bir kelimeden oluşan isimlerdir. Örneğin: kitap, masa, kalem, ağaç, çiçek.
- Bileşik İsimler: Bileşik isimler, iki veya daha fazla kelimenin birleşmesiyle oluşan isimlerdir. Örneğin: kitaplık, kalemtıraş, ağaçkakan, çiçekçi.
İsimler, anlamlarına göre de çeşitli gruplara ayrılabilir:
- Somut İsimler: Somut isimler, elle tutulabilen, görülebilen, duyulabilen varlıkları adlandıran isimlerdir. Örneğin: kitap, masa, kalem, ağaç, çiçek.
- Soyut İsimler: Soyut isimler, elle tutulamayan, görülemeyen, duyulamayan kavramları adlandıran isimlerdir. Örneğin: sevgi, saygı, özgürlük, adalet, demokrasi.
- Özel İsimler: Özel isimler, belirli bir varlığı, nesneyi, kavramı veya olayı adlandıran isimlerdir. Özel isimler, büyük harfle yazılır. Örneğin: Ahmet, Ayşe, İstanbul, Türkiye, Cumhuriyet.
- Genel İsimler: Genel isimler, belirli bir varlığı, nesneyi, kavramı veya olayı değil, genel olarak tüm varlıkları, nesneleri, kavramları veya olayları adlandıran isimlerdir. Genel isimler, küçük harfle yazılır. Örneğin: kitap, masa, kalem, ağaç, çiçek.
İsimlerin Çekimleri
İsimler, cümle içindeki görevlerine göre çeşitli çekimlere uğrayabilirler. İsimlerin çekimleri şunlardır:
- İyelik Çekimi: İyelik çekimi, ismin kime ait olduğunu gösteren çekimdir. İyelik çekimi, isme “-im”, “-in”, “-i”, “-imiz”, “-iniz”, “-leri” eklerinin getirilmesiyle yapılır. Örneğin: kitabım, kalemim, masası, kitaplarımız, kalemleriniz, masaları.
- Belgisiz Çekimi: Belgisiz çekimi, ismin belirli bir varlığı, nesneyi, kavramı veya olayı değil, genel olarak tüm varlıkları, nesneleri, kavramları veya olayları ifade ettiğini gösteren çekimdir. Belgisiz çekimi, isme “-bir”, “-birkaç”, “-birtakım”, “-birçok” eklerinin getirilmesiyle yapılır. Örneğin: bir kitap, birkaç kalem, birtakım ağaçlar, birçok çiçek.
- Belirli Çekimi: Belirli çekimi, ismin belirli bir varlığı, nesneyi, kavramı veya olayı ifade ettiğini gösteren çekimdir. Belirli çekimi, isme “-ı”, “-i”, “-ü”, “-ı”, “-i”, “-leri” eklerinin getirilmesiyle yapılır. Örneğin: kitabı, kalemi, masayı, kitapları, kalemleri, masaları.
İsimlerin Görevleri
İsimler, cümle içinde çeşitli görevler üstlenebilirler. İsimlerin görevleri şunlardır:
- Özne: Özne, cümlede hakkında bilgi verilen varlığı, nesneyi, kavramı veya olayı adlandıran isimdir. Özne, cümlede genellikle fiilin önünde yer alır. Örneğin: Ahmet okula gitti. Ayşe kitap okudu.
- Nesne: Nesne, cümlede fiilin etkisini alan varlığı, nesneyi, kavramı veya olayı adlandıran isimdir. Nesne, cümlede genellikle fiilin sonrasında yer alır. Örneğin: Ahmet kitabı okudu. Ayşe kalemle yazdı.
- Dolaylı Tümleç: Dolaylı tümleç, cümlede fiilin dolaylı olarak etkisini alan varlığı, nesneyi, kavramı veya olayı adlandıran isimdir. Dolaylı tümleç, cümlede genellikle fiilin önünde yer alır ve “-e”, “-a”, “-i”, “-ü” eklerinden biriyle çekimlenir. Örneğin: Ahmet Ayşe’ye kitap verdi. Ayşe kalemle Ahmet’e mektup yazdı.
- Zarf Tümleci: Zarf tümleci, cümlede fiilin zamanını, yerini, sebebini, amacını veya miktarını belirten isimdir. Zarf tümleci, cümlede genellikle fiilin önünde yer alır ve “-de”, “-da”, “-den”, “-dan”, “-e”, “-a”, “-i”, “-ü” eklerinden biriyle çekimlenir. Örneğin: Ahmet dün okula gitti. Ayşe bahçede kitap okudu.
- Yüklem: Yüklem, cümlede özne hakkında bilgi veren isimdir. Yüklem, cümlede genellikle özne sonrasında yer alır. Örneğin: Ahmet öğrencidir. Ayşe öğretmendir.
İsimlerle İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar