İşten Ayrılma Tazminatı
İşten ayrılma tazminatı, bir iş sözleşmesinin taraflarından birinin, sözleşmeye uygun olarak veya uygunsuz olarak feshi sonucunda, karşı tarafa ödenmesi gereken tazminattır. İş hukukunda, işten ayrılma tazminatı olarak iki tür tazminat karşımıza çıkmaktadır:
- Kıdem tazminatı
- Haksız fesih tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için, 30 günlük ücreti tutarında ödenir. Kıdem tazminatı, işçinin işverene karşı olan bir alacak hakkıdır ve işveren tarafından işçiye ödenmesi gerekir.
Haksız fesih tazminatı, işveren tarafından işçinin iş sözleşmesinin haklı bir nedene dayanmaksızın feshedilmesi durumunda, işçiye ödenmesi gereken tazminattır. Haksız fesih tazminatının miktarı, işçinin yaşı, kıdemi, fesih nedeni ve işyerinde aldığı ücret dikkate alınarak belirlenir.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için, 30 günlük ücreti tutarında ödenir. Kıdem tazminatının hesaplanmasında, işçinin brüt ücreti esas alınır. Kıdem tazminatı, işçinin işverene karşı olan bir alacak hakkıdır ve işveren tarafından işçiye ödenmesi gerekir.
Kıdem tazminatının alınabilmesi için, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. İşçinin, işyerinde çalıştığı süreler birleştirilerek hesaplanır. Örneğin, bir işçi 18 ay bir işyerinde, 2 yıl da başka bir işyerinde çalışmışsa, kıdem tazminatının hesabında toplamda 3 yıl 6 aylık çalışması dikkate alınır.
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin hangi tarafça feshedildiğine bakılmaksızın ödenir. İşveren tarafından feshedilen iş sözleşmelerinde, işveren kıdem tazminatı ödemek zorundadır. İşçi tarafından feshedilen iş sözleşmelerinde de, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışması ve haklı bir nedene dayanmaksızın feshedilmemesi halinde, işveren kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte ödenir. İşveren, kıdem tazminatının ödemesini geciktirirse, işçiye gecikme zammı ödemek zorundadır.
Haksız Fesih Tazminatı
Haksız fesih tazminatı, işveren tarafından işçinin iş sözleşmesinin haklı bir nedene dayanmaksızın feshedilmesi durumunda, işçiye ödenmesi gereken tazminattır. Haksız fesih tazminatının miktarı, işçinin yaşı, kıdemi, fesih nedeni ve işyerinde aldığı ücret dikkate alınarak belirlenir.
Haksız fesih tazminatı, işçinin işverene karşı olan bir alacak hakkıdır ve işveren tarafından işçiye ödenmesi gerekir. İşçi, işveren tarafından iş sözleşmesinin haksız bir şekilde feshedildiğini düşünüyorsa, işe iade davası açarak haksız fesih tazminatı talep edebilir.
Haksız fesih tazminatının miktarı, işçinin yaşı, kıdemi, fesih nedeni ve işyerinde aldığı ücret dikkate alınarak belirlenir. İşçinin yaşı arttıkça, tazminat miktarı da artar. İşçinin kıdemi arttıkça, tazminat miktarı da artar. Fesih nedeninin ağırlığı arttıkça, tazminat miktarı da artar. İşçinin işyerinde aldığı ücret arttıkça, tazminat miktarı da artar.
Haksız fesih tazminatının üst sınırı, işçinin altı aylık ücreti kadardır. Ancak, işçinin çalıştığı süre, kıdemi ve fesih nedeni dikkate alınarak, bu miktarın üzerinde tazminat ödenmesi de mümkündür.
İşten Ayrılma Tazminatının Alınması İçin Gerekli Belgeler
İşten ayrılma tazminatının alınması için, işçinin işverene aşağıdaki belgeleri sunması gerekir:
- İş sözleşmesi
- İşe giriş bildirgesi
- İşe çıkış bildirgesi
- İşçi özlük dosyası
İşveren, işçinin bu belgeleri sunması üzerine, işten ayrılma tazminatını ödemekle yükümlüdür.
İşten Ayrılma Tazminatı İçin Dava Açma Süresi
İşten ayrılma tazminatı için dava açma süresi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren bir yıldır. İşçi, bu