İşten Çıkarken Tazminat Nasıl Alınır?
İşten çıkarılmak, her çalışan için zor ve stresli bir durumdur. Bu süreçte, çalışanların en çok merak ettiği konulardan biri de tazminat haklarıdır. İşten çıkarılan bir işçinin tazminat alıp alamayacağı, tazminatın miktarı ve tazminatı alma süreci, İş Kanunu tarafından düzenlenmiştir.
İşten Çıkarılmanın Türleri
İşten çıkarma, işverenin işçinin iş sözleşmesini sona erdirmesidir. İşten çıkarmanın üç farklı türü vardır:
- Fesih: İşveren, işçinin iş sözleşmesini haklı veya haklı bir neden olmaksızın feshetmesidir.
- İhbar: İşveren, işçinin iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshederse, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
- Kıdem tazminatı: İşveren, işçinin iş sözleşmesini, işçinin haklı bir nedene dayalı olarak feshedemeyeceği durumlarda feshederse, işçiye kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işverene bağlı olarak çalıştığı her yıl için, en son 30 günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanan bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte ödenir.
Kıdem Tazminatı Alabilmek İçin Gerekli Şartlar
Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İşçi, işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olmalıdır.
- İşçinin iş sözleşmesi, işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmiş olmalıdır.
- İşçi, emekli olmamış olmalıdır.
Kıdem Tazminatı Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin işverene bağlı olarak çalıştığı her yıl için, en son 30 günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatının hesaplanmasında, işçinin brüt ücretine, işçinin kıdem tazminatına esas olan son ücreti esas alınır.
Kıdem tazminatı hesaplanırken, aşağıdaki formül kullanılır:
Kıdem tazminatı = Çalışılan yıl sayısı * En son 30 günlük brüt ücret
Örneğin; bir işçi, 10 yıl boyunca aynı işverene bağlı olarak çalışmış olsun ve en son 30 günlük brüt ücreti 10.000 TL olsun. Bu durumda, işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 10 * 10.000 TL
= 100.000 TL
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
İşten çıkarılan işçi, kıdem tazminatını işverenden talep edebilir. İşveren, işçinin talebini makul bir süre içinde karşılamak zorundadır. İşveren, kıdem tazminatını ödemezse, işçi İş Mahkemesinde dava açarak tazminatını alabilir.
İşverene kıdem tazminatı talebinde bulunurken, aşağıdaki belgeler hazırlanmalıdır:
- İş sözleşmesi
- İşten çıkarılma belgesi
- En son 30 günlük brüt ücret bordrosu
İşten Çıkarılan İşçinin Hak ve Sorumlulukları
İşten çıkarılan işçinin bazı hak ve sorumlulukları vardır. Bu haklar ve sorumluluklar şunlardır:
Haklar:
- Kıdem tazminatı alma hakkı
- İhbar tazminatı alma hakkı
- İşe iade davası açma hakkı
- İşsizlik maaşı alma hakkı
Sorumluluklar:
- İşverenin iş sözleşmesini feshetme nedenlerini öğrenme hakkı
- İşverene kıdem tazminatı talebinde bulunma hakkı
- İşyerinden ayrılırken işverenin mal ve eşyalarını zarar vermeden teslim etme hakkı
İşten Çıkarılan İşçiye Tavsiyeler
İşten çıkarılan bir işçinin yapması gereken bazı şeyler vardır. Bu tavsiyeler şunlardır:
- İşverenin iş sözleşmesini feshetme nedenlerini öğrenmeye çalışın.
- İşverene kıdem tazminatı talebinde bulunun.
- İşverenin kıdem tazminatını ödememesi durumunda İş Mahkemesinde dava açın.
- İşsizlik maaşı başvurusunda bulunun.
- Yeni bir iş bulma