İşten Çıkarma Tazminat Hesaplama
İşten çıkarma tazminatı, bir çalışanın iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi durumunda, çalışana ödenen bir tazminat türüdür. İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, işverenin işçiyi işten çıkarması durumunda, işçiye en az 30 günlük iş sonu tazminatı ödemesi gerekir. Bu tazminat, işçinin çalıştığı süreye ve aldığı ücrete göre hesaplanır.
İşten Çıkarmanın Türleri
İşten çıkarma tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilme şekline göre ikiye ayrılır:
- Normal fesih: İşverenin geçerli bir sebep olmaksızın işçiyi işten çıkarması durumunda, normal fesih söz konusudur. Bu durumda, işçiye en az 30 günlük iş sonu tazminatı ödenmesi gerekir.
- Haklı fesih: İşçinin ağır ihlali nedeniyle işverenin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, haklı fesih söz konusudur. Bu durumda, işçiye iş sonu tazminatı ödenmez.
İşten Çıkarmanın Süresi
İşten çıkarmanın süresi, işçinin çalıştığı süreye göre belirlenir:
- 6 aydan az çalışan işçiler: 14 gün
- 6 aydan 1,5 yıla kadar çalışan işçiler: 28 gün
- 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışan işçiler: 42 gün
- 3 yıldan fazla çalışan işçiler: 56 gün
İşten Çıkarma Tazminatının Hesaplanması
İşten çıkarma tazminatı, işçinin çalıştığı süreye ve aldığı ücrete göre hesaplanır. İş Kanunu’na göre, kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti üzerinden hesaplanır. İşçinin son brüt ücreti, işçinin aldığı maaş, fazla mesai ücreti, prim ve diğer yan ödemeleri kapsar.
Örneğin, bir işçinin son brüt ücreti 10.000 TL ise ve işçi 3 yıl çalışmışsa, işçiye ödenecek kıdem tazminatı tutarı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = Çalışma süresi * Son brüt ücret
= 3 yıl * 10.000 TL
= 30.000 TL
İşten Çıkarma Tazminatı Vergilendirilmesi
İşten çıkarma tazminatı, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisine tabidir. İşveren, işçiye ödediği kıdem tazminatından gelir vergisi ve damga vergisi keserek devlete öder.
Gelir vergisi kesintisi, kıdem tazminatının tavan tutarını aşmayan kısmı üzerinden yapılır. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavan tutarı 23.489,83 TL’dir. Bu tutarın üzerinde kalan kısım gelir vergisinden istisnadır.
Damga vergisi kesintisi, kıdem tazminatının tamamı üzerinden yapılır. 2023 yılı için damga vergisi oranı %0,759’dur.
İşten Çıkarma Tazminatı Alınması için Şartlar
İşten çıkarma tazminatı almak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İş Kanunu’na tabi bir iş sözleşmesiyle çalışmak
- İşveren tarafından işten çıkarılmak
- İş sözleşmesinin feshedilme tarihinden itibaren en az 6 ay kıdemi olmak
İşten Çıkarma Tazminatı Alınmaması için Şartlar
İşten çıkarma tazminatı almamak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmek
- İşverenin haklı fesih nedenlerine dayanarak işten çıkarılmak
- İş sözleşmesinin feshedilme tarihinden itibaren en az 6 ay kıdemi olmamak
İşten Çıkarma Tazminatı Almanın Yolları
İşten çıkarılan işçi, kıdem tazminatını işverenden talep edebilir. İşveren, işçinin talebini reddederse, işçi iş mahkemesine dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin haklı olduğunu kabul ederse, işverene işçiye kıdem tazminatını ödemesine karar verir.
İşten çıkarılan işçi, kıdem tazminatını almak için işverene aşağıdaki dilekçeyi gönderebilir:
[İşverenin Adı]
[İşverenin Adresi]
Konu: Kıdem taz