İşten Çıkmak İstiyorum, Tazminatımı Nasıl Alırım?
İşten ayrılmak, birçok kişinin hayatında bir kez yaşadığı önemli bir karardır. Bu karar, yeni bir iş bulma, kariyer değişikliği yapma veya kişisel nedenlerle verilebilmektedir. İster kendi isteğiyle ister işveren tarafından işten çıkarılın, kıdem tazminatı hakkınız olup olmadığını bilmek önemlidir.
Kıdem Tazminatı Hakkı
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin belirli bir nedenle sona ermesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. İş sözleşmesinin sona ermesi için geçerli bir neden olması gerekmektedir. Bu nedenler, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir.
Kıdem tazminatı hakkının doğabilmesi için, işçinin iş sözleşmesinin aşağıdaki nedenlerle sona ermesi gerekmektedir:
- İşçinin ölümü
- İşverenin ölümü
- İşçinin emekliliği
- İşverenin feshi
- İşçinin haklı nedenle feshi
- İşçinin iş sözleşmesinin askıya alınması
İşten Kendi İsteğiyle Ayrılanların Kıdem Tazminatı Hakkı
Kural olarak, işten kendi isteğiyle ayrılan işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, bazı durumlarda işten kendi isteğiyle ayrılan işçiler de kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir. Bu durumlar şunlardır:
- Kadın işçilerin evlilik nedeniyle işten ayrılması
- İşçinin işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle işten ayrılması
- İşçinin işveren tarafından mobbinge maruz kalması nedeniyle işten ayrılması
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Örneğin, bir işçi 5 yıl 3 ay çalışmışsa, kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
- 5 tam yıl için kıdem tazminatı: 30 x brüt ücret x 5 = 150 x brüt ücret
- 3 aylık kıdem tazminatı: 30 x brüt ücret / 12 x 3 = 7.5 x brüt ücret
Kıdem Tazminatı Talebinin İşverene Bildirilmesi
İşten kendi isteğiyle ayrılan işçinin kıdem tazminatı talebini, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç 2 ay içinde işverene yazılı olarak bildirmesi gerekmektedir. Talebin yazılı olarak yapılmaması halinde, işçinin kıdem tazminatı talebi geçersiz sayılacaktır.
Kıdem tazminatı talebini içeren yazıda, işçinin adı, soyadı, TC kimlik numarası, işyeri adresi, iş sözleşmesinin başlangıç ve bitiş tarihleri, kıdem tazminatı talebinin tutarı ve gerekçesi açıkça belirtilmelidir.
Kıdem Tazminatı Talebinin Reddedilmesi Halinde Dava Açılması
İşveren, işçinin kıdem tazminatı talebini reddederse, işçi 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde iş mahkemesinde dava açabilir. Dava sonucunda işçinin kıdem tazminatı talebi haklı görülürse, işçiye kıdem tazminatı ile birlikte, avukatlık ücreti ve yargılama giderleri de ödenir.
İşten Çıkma Süresi
İşçi, iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işverene belirli bir süre önceden bildirimde bulunmak zorundadır. Bu süre, işçinin kıdem süresine göre değişmektedir.
- 6 aydan az çalışanlarda bildirim süresi 2 haftadır.
- 6 aydan 1,5 yıla kadar çalışanlarda bildirim süresi 4 haftadır.
- 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışanlarda bildirim süresi 6 haftadır.
- 3 yıldan fazla çalışanlarda bildirim süresi 8 haftadır.
İşçi, bildirim süresine uymazsa, işverene bildirim süresinin karşılığı kadar tazminat ödemekle yükümlüdür.
İhbar Tazminatı
İşçinin iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işverene ihbar tazminatı ödemesi gerekebileceği de unutulmamalıdır. İhbar tazminatı, işçinin iş sözleşmesini feshetmesi nedeniyle işverenin uğradığı zararın karşılığı olarak ödenen bir tazminat türüdür.
İh