İstifa İhbar Tazminatı
İş sözleşmesi, işçi ve işveren arasında kurulan ve işçinin işverene bir iş görme borcu altına girdiği, işverenin de işçiye ücret verme borcu altına girdiği bir sözleşmedir. İş sözleşmesi, işçinin veya işverenin fesih bildirimi ile sona erdirilebilir.
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin bildirim süresine uymadan feshedilmesi durumunda karşı tarafa ödenen bir tazminattır. Bu tazminat, işçiye ve işverene de tanınmıştır.
İstifa halinde ihbar tazminatı
İstifa, işçinin kendi isteğiyle iş sözleşmesini feshetmesidir. Genel kural olarak, istifa halinde işçi ihbar tazminatı alamaz. İşçi, iş sözleşmesini bildirim süresine uymadan feshederse, işverene ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.
İstifa halinde ihbar tazminatı almanın istisnaları
İstifa halinde ihbar tazminatı almanın istisnaları şunlardır:
- İşçinin haklı bir sebebe dayanarak istifa etmesi durumunda ihbar tazminatı alabilir. Haklı bir sebep, işçinin işverenin davranışlarından kaynaklanan ve devam etmesinin kendisi için çekilmez hale getirdiği bir durumdur. Örneğin, işçiye mobbing uygulanması, işçiye düşük ücret ödenmesi, işçinin işveren tarafından haksız yere işten çıkarılması gibi durumlar, işçinin haklı nedenle istifa etmesi için geçerli sebepler olarak kabul edilebilir.
- İş sözleşmesinin belirli süreli olması durumunda, işçi ihbar tazminatı alabilir. Belirli süreli iş sözleşmeleri, tarafların anlaşmasıyla belirli bir süre için yapılan iş sözleşmeleridir. Belirli süreli iş sözleşmesinin süresi sona erdiğinde, işçi ihbar tazminatı alabilir.
- İş sözleşmesinin süresiz olması durumunda, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. İşyerinde en az bir yıl çalışmış olan işçi, ihbar tazminatı alabilir.
İhbar tazminatının hesaplanışı
İhbar tazminatı, işçinin fesih bildirimi süresine uymayan tarafın, fesih bildirimi süresine kalan süre için işçiye ödemesi gereken bir tazminattır. İhbar tazminatı, işçinin fesih bildirimi süresine kalan sürenin, işçinin giydirilmiş brüt ücretine çarpılması ile hesaplanır.
İhbar tazminatı hesaplanırken dikkate alınacak unsurlar şunlardır:
- İşçinin fesih bildirimi süresi: İş sözleşmesinin süresine ve işçinin kıdemine göre ihbar bildirimi süresi değişir.
- İşçinin giydirilmiş brüt ücreti: İşçinin brüt ücretine, işçinin kıdem tazminatı için hak kazanmış olması halinde kıdem tazminatı tavanı, işçinin işverene borçlu olduğu tutarlar ve işçinin işveren tarafından sağlanan menfaatler eklenerek elde edilir.
İhbar tazminatının ödenmesi
İhbar tazminatı, işçinin iş sözleşmesini feshetmesinden itibaren 10 gün içinde ödenmelidir. İhbar tazminatının zamanında ödenmemesi halinde, işçi, işverenden temerrüt faizi talep edebilir.
İstifa halinde ihbar tazminatı ile ilgili örnek hesaplama
Bir işçi, 10 yıllık kıdemi ile çalıştığı işyerinden istifa eder. İşçinin giydirilmiş brüt ücreti 5.000 TL’dir. İşçinin fesih bildirimi süresi, kıdem tazminatı için hak kazanmış olması nedeniyle 8 haftadır.
Bu durumda, işçinin ihbar tazminatı tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır:
8 hafta * 5.000 TL = 40.000 TL
Bu tutar üzerinden gelir ve damga vergisi kesintisi yapılarak net ihbar tazminatı tutarı elde edilir.