İstifa Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işverene karşı olan sadakat borcuna karşılık olarak, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatı, İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir.
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesi gerekir. İş sözleşmesinin sona ermesi, işçinin veya işverenin haklı veya haksız nedenle feshi, iş sözleşmesinin sona ermesi için tarafların anlaşması, iş sözleşmesinin ölüm, emeklilik, askerlik gibi nedenlerle sona ermesi gibi hallerde gerçekleşebilir.
İşçinin kendi isteğiyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde, kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, iş sözleşmesinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde sayılan haklı nedenlerle veya (mülga) 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde sayılan (evlilik, yaşlılık aylığına hak kazanma vb. gibi) nedenlerden biri ile feshedilmiş olması gerekir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesinde Sayılan Haklı Nedenler
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde sayılan haklı nedenler, işçinin iş sözleşmesini derhal feshetmesine olanak tanıyan nedenlerdir. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:
- İşverenin işçiye veya ailesi üyelerine karşı sataşması, hakaret etmesi, tehdit etmesi, aşağılaması veya onur kırıcı davranışta bulunması
- İşverenin işçiyi, sendikalı olduğu veya sendikal faaliyette bulunduğu için ahlaki veya vicdani nedenlerle taciz etmesi veya kötü muamelede bulunması
- İşverenin işçinin ücretini veya sigorta primlerini ödememesi
- İşverenin işçinin iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını, yazılı olarak veya sözlü olarak işçiye bildirilmiş olan esaslı unsurlarını değiştirmesi
- İşverenin işçinin sağlık ve güvenliğini tehlikeye düşürecek bir çalışma ortamı oluşturması
- İşverenin işçiyi, çalışma koşullarını önemli ölçüde ağırlaştıracak şekilde veya sürekli olarak işten uzaklaştırması
1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesinde Sayılan Nedenler
1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde sayılan nedenler, işçinin kendi isteğiyle iş sözleşmesini feshetmesine rağmen kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için gerekli olan nedenlerdir. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:
- Emeklilik
- Evlilik
- Erkek işçinin askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılması
- İşçinin vefat etmesi
İstifa Kıdem Tazminatının Hesaplanması
İstifa kıdem tazminatının hesaplanmasında, işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin sona erdiği tarihe kadarki süre esas alınır. Bu sürenin her tam yılı için, işçinin son 30 günlük brüt ücretinin 30’da biri tutarında kıdem tazminatı ödenir.
Örneğin, bir işçi 01.01.2023 tarihinde işe başlamış ve 31.12.2023 tarihinde iş sözleşmesini istifa ederek sonlandırmış olsun. Bu durumda, işçinin kıdem tazminatı, işe başladığı tarihten işten ayrıldığı tarihe kadar olan sürenin, her tam yılı için 30 günlük brüt ücretinin 30’da biri tutarında olacaktır.
Bu durumda, işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (İşe başlama tarihi – İşten ayrılma tarihi) / 365 * Son 30 günlük brüt ücret * 30 / 30
= (2023-01-01 - 2023-12-31) / 365 * 3000 TL * 30 / 30
= 30.000 TL
İstifa Kıdem Tazminatı Davaları
İstifa eden işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığının tespiti için, işçinin işveren aleyhine dava açması gerekir. Bu dava, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
Dava sonucunda, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığına karar verilmesi halinde, işverenin