İşyerinden Kendim Çıkarsam Tazminat Alabilir miyim?
İşyerinden ayrılmak, birçok farklı nedenden dolayı gerçekleşebilir. Bu nedenlerden bazıları işçinin kendi isteğiyle, bazıları ise işverenin talebiyle olabilir. İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması, hukuken istifa olarak adlandırılır. İstifa halinde işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, bazı durumlarda istifa eden işçinin de kıdem tazminatı alabilmesi mümkündür. Bu durumlar, işçinin haklı nedenle istifa etmesi halinde ortaya çıkabilir.
İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Kural olarak, istifa eden işçi kıdem tazminatı alamaz. Bunun nedeni, istifanın işçinin kendi isteğine bağlı olarak gerçekleşmesidir. İşveren, işçinin istifasını kabul etmek veya etmemek konusunda herhangi bir takdir yetkisi bulunmamaktadır.
Ancak, işçinin haklı nedenle istifa etmesi halinde kıdem tazminatı alma hakkı doğabilir. Haklı nedenle istifa, işçinin iş sözleşmesini işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle feshetmesidir. Haklı nedenle istifa halinde işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışının gerçekleşmiş olması ve bu davranışın işçinin istifasını haklı kılacak nitelikte olması gerekmektedir.
İşverenin Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Davranışları
İşverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışları, işçinin istifasını haklı kılacak nitelikte olabilir. Bu davranışlar, işçinin kişilik haklarını ihlal eden, işçinin işyerinde huzur ve güven içinde çalışmasını engelleyen davranışlardır. İşverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışlarına örnek olarak şu durumlar verilebilir:
- İşçiyi haksız yere işten çıkarmak
- İşçiye haksız yere düşük ücret ödemek
- İşçiye haksız yere fazla mesai yaptırmak
- İşçiye psikolojik veya fiziksel şiddet uygulamak
- İşçiye mobbing yapmak
- İşçiye cinsel tacizde bulunmak
İşçinin Haklı Nedenle İstifa Ettiğini İspatlaması
İşçinin haklı nedenle istifa ettiğini ispatlaması gerekmektedir. İşçinin haklı nedenle istifa ettiğini ispatlaması için, işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışının gerçekleşmiş olduğunu ve bu davranışın işçinin istifasını haklı kılacak nitelikte olduğunu kanıtlaması gerekmektedir. İşçinin haklı nedenle istifa ettiğini ispatlaması için, aşağıdaki delilleri kullanabilir:
- İşverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışını gösteren yazılı belgeler
- İşverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışını gösteren tanık beyanları
- İşçinin işyerinde maruz kaldığı psikolojik veya fiziksel şiddeti gösteren sağlık raporları
- İşçinin işyerinde maruz kaldığı mobbingi gösteren işyerinde yaşanan olaylara ilişkin tutanak veya raporlar
İşçi Haklı Nedenle İstifa Ederse Ne Yapmalıdır?
İşçi, haklı nedenle istifa ederse, işverene bir dilekçe ile istifasını bildirmelidir. Bu dilekçede, işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışının belirtilmesi gerekmektedir. İşçi, dilekçesine, işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışını kanıtlayan delilleri de ekleyebilir.
İşveren, işçinin istifasını kabul etmek veya etmemek konusunda herhangi bir takdir yetkisi bulunmamaktadır. İşveren, işçinin istifasını kabul ederse, işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. İşveren, işçinin istifasını kabul etmezse, işçi işyerinde çalışmaya devam etmek zorundadır.
İstifa Eden İşçi İhbar Tazminatı Ödemek Zorunda mı?
İşçi, istifa ederse, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak, işçi iş sözleşmesinde yer alan ihbar süresine uymazsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
İş sözleşmesinde ihbar süresi belirtilmemişse, işçinin işverene 14 gün içinde ihbar etmesi gerekmektedir. İşçi, işverene ihbar süresine uymazsa, işverene ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.
Sonuç
İşyerinden kendi isteğiyle ayrılan işçinin kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işçinin haklı nedenle istifa etmesi halinde kıdem tazminatı alma hakkı doğabilir. İşçinin haklı nedenle istifa ettiğini ispatlaması gerekmektedir.