İşyerinden Kendin Çıkarsan Tazminat Alabilir misin?
İşyerinden kendi isteğiyle ayrılan işçilerin kıdem tazminatı alıp alamayacağı, İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işçinin haklı bir nedene dayanarak istifa etmesi halinde, kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmaktadır.
Haklı Nedenle İstifa
İşçinin haklı bir nedene dayanarak istifa etmesi halinde, kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmaktadır. Haklı neden, işçinin işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilmesini sağlayan bir durumdur.
İş Kanunu’nda haklı fesih nedenleri sayılmamıştır. Ancak, Yargıtay’ın içtihatlarında haklı fesih nedenleri olarak kabul edilen bazı durumlar şunlardır:
- İşverenin işçiye ücretini zamanında veya tam olarak ödememesi
- İşverenin işçiyi mobbinge maruz bırakması
- İşverenin işçiye eşit davranmaması
- İşverenin işçinin iş güvenliğini tehlikeye atması
- İşverenin işçinin kişilik haklarına saldırması
Haklı Nedenle İstifa Dilekçesi
İşçi, haklı bir nedene dayanarak istifa etmesi halinde, işverene haklı nedenin ne olduğunu belirten bir dilekçe ile istifasını bildirmelidir. Dilekçede, haklı nedenin ne olduğu, işçinin bu nedenle iş sözleşmesini feshettiğini ve kıdem tazminatı talep ettiğini açıkça belirtmelidir.
İhbar Süresi
İşçi, iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshetse dahi, işverene ihbar süresine uymalıdır. İhbar süresi, işçinin kıdem süresine göre değişmektedir.
İşçinin kıdemi İhbar süresi
1 yıla kadar 2 hafta
1 yıldan 3 yıla kadar 4 hafta
3 yıldan 5 yıla kadar 6 hafta
5 yıldan fazla 8 hafta
İşçi, ihbar süresine uymadan iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
İşverenin İhbar Süresini Kullanması
İşveren, işçinin haklı bir nedene dayanarak istifa etmesi halinde, ihbar süresini işçiye kullandırabilir. Bu durumda, işçi işyerinde çalışmaya devam eder ve işveren de işçiye ücretini ödemeye devam eder.
İşçinin Kıdem Tazminatı Hesaplaması
İşçinin kıdem tazminatı, işçinin brüt ücretinin, kıdem süresinin ve fesih tarihindeki kıdem tazminatı tavanı dikkate alınarak hesaplanır.
Kıdem tazminatı = Brüt ücret * Kıdem süresi * (1/30)
Brüt ücret, işçinin iş sözleşmesinde belirtilen ücretidir. Kıdem süresi, işçinin işyerinde çalıştığı süredir. Fesih tarihindeki kıdem tazminatı tavanı, her yıl Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmektedir.
Sonuç
İşyerinden kendi isteğiyle ayrılan işçiler, kural olarak kıdem tazminatı alamamaktadır. Ancak, işçinin haklı bir nedene dayanarak istifa etmesi halinde, kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmaktadır. İşçinin haklı nedene dayanarak istifa etmesi halinde, işverene ihbar süresine uyması gerekmektedir. İşveren, işçinin haklı bir nedene dayanarak istifa etmesi halinde, ihbar süresini işçiye kullandırabilir.
İşyerinden kendi isteğiyle ayrılmayı düşünen işçilerin, haklı fesih nedenleri konusunda bilgi sahibi olması ve bu nedenlerden birine dayanarak istifa etmesi halinde kıdem tazminatı talep etme hakkı olduğunu bilmesi önemlidir.