İşyerinden Tazminat Alma Şartları
İşyerinden tazminat almak, işçinin işverenle olan iş akdinin sona ermesi durumunda, işçiye ödenen bir ek mali ödemedir. İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, işyerinde en az bir yıl çalışan işçinin iş akdi, işveren tarafından haksız yere feshedilirse, işçiye kıdem tazminatı ödenir.
İşyerinden tazminat alma şartları, şu şekilde sıralanabilir:
- İşçinin işçi olması: İşyerinden tazminat alabilmenin en temel şartı, işçinin işçi olmasıdır. İşçilik niteliğini haiz olmayan kişiler, işyerinden tazminat alamazlar.
- İşçinin en az bir yıl çalışması: İşyerinden tazminat alabilmek için, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışması gerekir. İşçinin çalışma süresi bir yıldan az ise, işçi kıdem tazminatı alamaz.
- İş akdinin haksız yere feshedilmesi: İşyerinden tazminat alabilmenin en önemli şartı, iş akdinin haksız yere feshedilmesidir. İş akdinin haksız yere feshedilmesi, işçinin iradesi dışında, işveren tarafından yapılan bir feshi ifade eder.
İş akdinin haksız yere feshedilmesini düzenleyen İş Kanunu’nun 24. maddesi, şu şekildedir:
Madde 24-
İşveren, iş sözleşmesini:
I – İşçinin bu sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle,
II – İşçinin kendi isteği veya bu isteğinin haklı bir sebebe dayanılarak işveren tarafından kabul edilmesiyle,
III – İşçinin çalıştığı işyerinde işin durması veya işin niteliğinin değişmesi yüzünden,
IV – İşçinin sağlık sebepleri ile çalışamayacak duruma gelmesi halinde,
V – İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverene zarar vermek, işyerinde kavga ve gürültü çıkarmak gibi iş ahlakına aykırı davranışlarda bulunması nedeniyle,
VI – İşçinin işveren veya ailesi üyelerine sataşması, işyerine sarhoş ya da uyuşturucu madde etkisinde gelmesi ya da işyerinde bu tür maddeleri kullanması nedeniyle,
VII – İşçinin, işveren tarafından verilen talimatları haklı bir sebep olmaksızın yapmaması veya dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İşverenin iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, işverenin feshinin yukarıdaki maddelerden birine dayalı olması gerekir. İşverenin feshinin bu maddelerden birine dayanmaması halinde, işçi kıdem tazminatı alamaz.
İş akdinin haksız yere feshedildiğine dair örnek durumlar:
- İşçinin işyerinde performansının düşük olması,
- İşçinin işyerinde devamsızlık yapması,
- İşçinin işyerinde iş kazasına veya meslek hastalığına yakalanması,
- İşçinin işyerinde mobbinge maruz kalması,
- İşçinin işyerinde hamilelik, doğum, süt izni gibi mazeretleri nedeniyle işyerine gidememesi,
- İşverenin işçiyi işten çıkarmak için asılsız iddialarda bulunması,
İşyerinden tazminat alma süreci:
İşyerinden tazminat almak isteyen işçi, öncelikle işverene bir ihtarname göndermelidir. İhtarnamede, işçinin iş akdinin haksız yere feshedildiği, bu nedenle kıdem tazminatı talep ettiği belirtilmelidir. İşveren, ihtarnameye 10 gün içinde cevap vermezse, işçi dava açabilir.
İşçi, işyerinden tazminat almak için İş Mahkemeleri’ne dava açabilir. Dava dilekçesinde, işçinin iş akdinin haksız yere feshedildiği, bu nedenle kıdem tazminatı talep ettiği belirtilmelidir.
Dava sonucunda, iş mahkemesi işçinin haklı olduğuna karar verirse, işçiye kıdem tazminatı ödenmesine hükmeder.
İşyerinden tazminat hesaplaması:
İşyerinden tazminat, işçinin çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. Örneğin, bir işçi asgari ücretle çalışıyorsa ve işyerinde 5 yıl çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı 5 * 30 * 2.825,90 = 42.129,50 TL olacaktır.
**