Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. İş sözleşmesinin sona ermesi nedenleri, Kanun’da sayılan haklı nedenle fesih, geçerli nedenle fesih, bildirimsiz fesih ve işçinin haklı nedenle fesih olmak üzere dört grupta toplanabilir.
Kıdem tazminatı hakkının doğması için işçinin işyerinde en az bir yıl çalışması ve iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi gerekmektedir.
Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı
İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi durumunda, kural olarak kıdem tazminatı alamaz. Bu durum, işçinin işyerinde kaç yıl çalışmış olursa olsun geçerlidir.
İş Kanunu’nun 14. maddesinde, “İş sözleşmesi, işçinin ölümü veya işverenin iflası dışındaki nedenlerle sona ererse, işçinin işe girdiği tarihten itibaren hizmetine ait her geçen tam yıl için işverence işçiye en az 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.” hükmü yer almaktadır.
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere, iş sözleşmesinin kendi isteğiyle sona ermesi durumunda, işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır.
Ancak, işçinin iş sözleşmesini feshederken haklı ve geçerli bir nedenin olması halinde, kıdem tazminatı alabilir.
Haklı Sebeple İstifa
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, kıdem tazminatı alabilir. Haklı nedenle istifa, işçinin işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı, işçinin iş sözleşmesinin esaslı unsurlarının değiştirilmesi, işçinin işveren tarafından mobbinge maruz kalması gibi durumlarda gerçekleşebilir.
Geçerli Sebeple İstifa
İşçi, iş sözleşmesini geçerli nedenle feshetmesi durumunda da kıdem tazminatı alabilir. Geçerli nedenle istifa, işçinin işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı, işçinin iş sözleşmesinin esaslı unsurlarının değiştirilmesi, işçinin işveren tarafından mobbinge maruz kalması gibi durumlarda gerçekleşebilir.
İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, kıdem tazminatı alabilmek için işverene ihtarname çekmesi ve fesih bildirimini işverene tebliğinden itibaren 1 ay içinde işyerini terk etmesi gerekmektedir.
İşveren, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini kabul etmezse, işçi haklı fesih nedeniyle kıdem tazminatı alabilmek için iş mahkemesine başvurabilir.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında hesaplanır.
Kıdem tazminatının hesabında işçinin son 30 günlük brüt ücreti esas alınır.
Kıdem Tazminatının Ödenmesi
İş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç 2 ay içinde kıdem tazminatı ödenmesi gerekmektedir.
İşverenin kıdem tazminatı ödememesi halinde, işçi iş mahkemesine başvurarak kıdem tazminatının tahsili için dava açabilir.
Kadın İşçilerin Evlilik Nedeniyle İstifası
İş Kanunu’nun 24. maddesinin 2. fıkrasında, “Evlenme veya evlat edinme sebebiyle işten ayrılan kadın işçiye, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki kıdem tazminatına esas olan ücreti üzerinden 30 günlük ücret tutarında tazminat ödenir.” hükmü yer almaktadır.
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere, kadın işçiler, evlenmeleri veya evlat edinmeleri sebebiyle işten ayrıldıkları takdirde, kıdem tazminatına ek olarak 30 günlük ücret tutarında tazminat almaya hak kazanırlar.
Sonuç
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin kural olarak kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işçinin iş sözleşmesini feshederken haklı ve geçerli bir nedenin olması halinde, kıdem tazminatı alabilir.