Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işçinin isteği veya işverenin haklı nedenle feshi dışındaki nedenlerle sona ermesi halinde, işçiye işyerinde çalışmış olduğu her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve brüt ücretine göre hesaplanmaktadır.
İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, iş sözleşmesi, işçinin fesih hakkının bulunmasına rağmen, işverenin haklı nedenle feshi dışındaki nedenlerle sona ererse, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. İşçinin fesih hakkı, iş sözleşmesini bildirim süresine uymadan feshetme hakkıdır.
İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi halinde, kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağı, iş sözleşmesinin feshedilme şekline göre değişmektedir.
Haklı nedenle istifa
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle istifa ederek feshedebilir. İş Kanunu’nun 24. maddesinde sayılan hallerde işçinin istifası haklı kabul edilmektedir. Haklı nedenle istifa eden işçi, kıdem tazminatına hak kazanır.
Haklı nedenle istifanın şartları şunlardır:
- İşverenin işçiye karşı ağır bir kusurunun olması
- İşverenin işçiyi iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını ihlal etmesi
- İşçinin işyerinde veya işin niteliğinden dolayı sağlık veya yaşayış bakımından tehlike ile karşı karşıya kalması
- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması
Haklı nedenle istifanın örnekleri
İşverenin işçiye karşı ağır bir kusurunun olması, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle istifa ederek feshedebileceği en yaygın nedenlerden biridir. İşverenin işçiye karşı ağır bir kusuru, işçinin maddi veya manevi zarar görmesine neden olabilecek bir davranıştır. İşverenin işçiye karşı ağır bir kusurunun bulunması halinde, işçinin istifası haklı kabul edilir ve işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
İşverenin işçiyi iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını ihlal etmesi de işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle istifa ederek feshedebileceği bir nedendir. İş sözleşmesinin esaslı unsurları, iş sözleşmesinin temelini oluşturan ve tarafların üzerinde anlaştığı hükümleri ifade etmektedir. İşverenin iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını ihlal etmesi halinde, işçinin istifası haklı kabul edilir ve işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
İşçinin işyerinde veya işin niteliğinden dolayı sağlık veya yaşayış bakımından tehlike ile karşı karşıya kalması da işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle istifa ederek feshedebileceği bir nedendir. İşçinin işyerinde veya işin niteliğinden dolayı sağlık veya yaşayış bakımından tehlike ile karşı karşıya kalması halinde, işçinin istifası haklı kabul edilir ve işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
İşverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması da işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle istifa ederek feshedebileceği bir nedendir. İşverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması halinde, işçinin istifası haklı kabul edilir ve işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
Haklı nedenle istifanın ispatı
İşçinin haklı nedenle istifa ettiğini ispatlaması gerekir. Haklı nedenle istifanın ispatı, işçiye aittir. İşçinin haklı nedenle istifa ettiğini ispatlayabilmesi için, işverenin ağır kusurunun, iş sözleşmesinin esaslı unsurlarının ihlalinin, sağlık veya yaşayış bakımından tehlikenin veya cinsel tacizin varlığını kanıtlaması gerekir.
İşçinin haklı nedenle istifa ettiğini ispatlayabilmesi için kullanabileceği deliller şunlardır:
- İşverenin işçiye karşı ağır kusurunu gösteren belgeler
- İşverenin iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını ihlal ettiğini gösteren belgeler
- İşçinin işyerinde veya işin niteliğinden dolayı sağlık veya yaşayış bakımından tehlikeyle karşı karşıya olduğunu gösteren belgeler
- İşverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunduğunu gösteren belgeler
İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle istifa etmediği durumlarda kıdem tazminatı
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle istifa etmediği durumlarda, kıdem tazminatına hak kazanamaz. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle istifa etmediği durumlarda, işçinin istifası geçerli kabul edilir ve işçi ihbar tazminatına hak kazanır.
İhbar tazminatı
İş Kanunu’nun 1