Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, bir iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedilmesi veya işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki hizmet süresine ve son brüt ücretine göre hesaplanır.
Kıdem Tazminatının Amacı
Kıdem tazminatının amacı, işçinin iş yerindeki hizmet süresine karşılık olarak, iş sözleşmesinin feshi durumunda işçiye maddi bir destek sağlamaktır. Kıdem tazminatı, işçinin emeklilik birikimine de katkıda bulunur.
Kıdem Tazminatı Hak Sahipleri
Kıdem tazminatı hakkı, İş Kanununa tabi olan tüm işçilere aittir. İş Kanununa tabi olmayan işçiler, kıdem tazminatı alamaz.
Kıdem Tazminatı Ödenebilmesi İçin Gerekli Şartlar
Kıdem tazminatı ödenebilmesi için, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedilmesi veya işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi gerekir.
İşveren tarafından haksız olarak fesih, işverenin işçinin iş sözleşmesini geçerli bir nedene dayanmadan feshetmesidir. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi ise, işçinin işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle veya işverenin işçiye karşı ağır bir kusuru nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesidir.
Kıdem Tazminatı Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki hizmet süresine ve son brüt ücretine göre hesaplanır. Kıdem tazminatının hesaplanmasına ilişkin formül şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = (İşçiye ödenen son brüt ücret) x (İş süresinin her yılı için 30 günlük ücret)
Örneğin, bir işçinin iş yerindeki hizmet süresi 10 yıl, son brüt ücreti ise 5.000 TL ise, işçinin kıdem tazminatı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (5.000 TL) x (10 yıl x 30 gün) = 1.500.000 TL
Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdem tazminatı tavanı, kıdem tazminatı hesaplanırken dikkate alınan üst sınırdır. Kıdem tazminatı tavanı, her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.
2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı, 19.982,83 TL’dir. Bu nedenle, bir işçinin kıdem tazminatı, bu tutarın üzerinde olamaz.
Kıdem Tazminatı Ödenme Süresi
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesinden itibaren en geç 2 ay içinde ödenir. Bu süre içinde kıdem tazminatı ödenmezse, işçi, işverene karşı dava açarak kıdem tazminatının tahsili için talepte bulunabilir.
Kıdem Tazminatı ile İlgili Diğer Hususlar
- Kıdem tazminatı, işçiye peşin olarak ödenir.
- Kıdem tazminatı, işveren tarafından sigorta primine tabi tutulur.
- Kıdem tazminatı, işçinin emeklilik birikimine katkıda bulunur.
Kıdem Tazminatı Davaları
İşveren tarafından kıdem tazminatının ödenmemesi durumunda, işçi, işverene karşı dava açarak kıdem tazminatının tahsili için talepte bulunabilir. Kıdem tazminatı davaları, iş mahkemelerinde görülür.
Kıdem tazminatı davalarında, işçinin iş sözleşmesinin feshi, kıdem tazminatının ödenmemesi ve işçinin kıdem tazminatı hakkı olduğu hususları ispatlaması gerekir.
Kıdem tazminatı davalarında, mahkeme, işçinin kıdem tazminatı talebini haklı bulursa, işvereni kıdem tazminatı ödemeye mahkûm eder. İşverenin bu karara karşı istinaf veya temyiz yoluna başvurma hakkı vardır.
Sonuç
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki hizmet süresine karşılık olarak, iş sözleşmesinin feshi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin emeklilik birikimine de katkı