Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her geçen yıl için 30 günlük brüt ücreti kadar ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız nedenle feshedilmesi, işçinin emekli olması, işyerinin kapanması veya işçinin ölümü gibi durumlarda ödenir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü
Kıdem tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = Çalışılan süre x Son ücret x 30
Bu formülde;
- Çalışılan süre: İşçinin işyerinde çalıştığı süredir.
- Son ücret: İşçinin işten ayrıldığı tarihteki brüt ücretidir.
- 30: Kıdem tazminatının bir yıldaki karşılığı olan gün sayısıdır.
Örnek Hesaplama
Örneğin, bir işçi 10 yıl boyunca brüt 5.000 TL ücretle çalışmış olsun. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 10 x 5.000 x 30 = 150.000
Bu durumda işçiye 150.000 TL kıdem tazminatı ödenecektir.
Kıdem Tazminatı Hesaplamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kıdem tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Çalışılan süre: Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin işyerinde fiilen çalıştığı süre esas alınır. Ücretsiz izin, hastalık izni, yıllık izin gibi süreler kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmez.
- Son ücret: Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin işten ayrıldığı tarihteki brüt ücreti esas alınır. Sigorta primi, sendika aidatı, vergi gibi kesintiler kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmez.
- İkramiyeler: İkramiyeler, kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilir. Ancak, ikramiyeler ücrete endeksli ise son ücret üzerinden günlük hesaplanır.
- Süreklilik arz eden sosyal yardımlar: Süreklilik arz eden sosyal yardımlar, kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilir. Örneğin, yemek yardımı, yol yardımı gibi yardımlar kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilir.
Kıdem Tazminatı Kesintileri
Kıdem tazminatı, damga vergisi ve gelir vergisi kesintilerinden sonra işçiye ödenir.
- Damga vergisi: Kıdem tazminatı, damga vergisine tabidir. Damga vergisi oranı, %0,759’dur.
- Gelir vergisi: Kıdem tazminatı, gelir vergisine tabidir. Gelir vergisi oranı, işçinin gelir durumuna göre değişir.
Kıdem Tazminatı Ödeme Süresi
Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 20 gün içinde ödenmelidir. İşveren, bu süre içinde kıdem tazminatı ödemezse, işçiye her geçen gün için yasal faiz ödemek zorundadır.
Kıdem Tazminatı Dava Süresi
İşveren, kıdem tazminatı ödemezse, işçi kıdem tazminatı alacağına dair bir dava açabilir. Bu dava, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 5 yıl içinde açılmalıdır.
Kıdem Tazminatı ile İlgili Diğer Hususlar
- **Kıdem tazminatı, işçinin işverene karşı olan bir alacağındadır. Bu nedenle, işçinin işverene karşı herhangi bir borcu varsa, kıdem tazminatı borcundan mahsup edilebilir.
- **Kıdem tazminatı, işçinin emeklilik maaşına dahil edilir.
- **Kıdem tazminatı, işçinin ölümünde, mirasçılarına ödenir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Araçları
İnternette, kıdem tazminatı hesaplama araçları bulunmaktadır. Bu araçlar, işçinin çalışma süresi, son ücreti ve diğer bilgileri girerek kıdem tazminatının hesaplanmasını sağlar.