Kıdem Tazminatı Alma Şartları
Kıdem tazminatı, bir işçinin işverene vermiş olduğu hizmetin karşılığı olarak ödenen bir ek tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanır.
Türkiye’de kıdem tazminatı, İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, işverenin işçiyi kendi isteği ile işten çıkarması halinde, işçiye kıdem tazminatı ödemesi zorunludur.
Kıdem tazminatı alma şartları şu şekilde sıralanabilir:
- İşçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi
- İşçinin iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi
- İşçinin emekli olması
- İşçinin işverenin kusuru nedeniyle iş sözleşmesinin sona ermesi
İşveren Tarafından Fesih Halinde Kıdem Tazminatı
İşveren tarafından fesih halinde, kıdem tazminatı alma şartları şu şekildedir:
- İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması
- İşçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshedilmemiş olması
İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması şartı, kıdem tazminatı alma hakkının doğması için gerekli bir şarttır. İşçi, işyerinde bir yıldan az çalışmışsa, kıdem tazminatı alamaz.
İşçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshedilmemiş olması şartı ise, kıdem tazminatının miktarının belirlenmesi için önemlidir. İşveren tarafından haklı nedenle feshedilen işçiye, kıdem tazminatı ödenmez.
Haklı Nedenle Fesih Halinde Kıdem Tazminatı
İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi halinde de kıdem tazminatı alma hakkı vardır. İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi için aşağıdaki şartlardan birinin bulunması gerekir:
- İşverenin işçiye karşı ağır bir kusur işlemesi
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi
- İşverenin işçinin kişilik haklarını ihlal etmesi
İşverenin işçiye karşı ağır bir kusur işlemesi, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi için en yaygın nedendir. İşverenin ağır bir kusuru, işçinin kişilik haklarını ihlal etmesi, işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi şeklinde ortaya çıkabilir.
Emekli Olmada Kıdem Tazminatı
İşçinin emekli olması halinde de kıdem tazminatı alma hakkı vardır. İşçinin emekli olması halinde, kıdem tazminatı ödemesi işveren tarafından yapılır.
İşverenin Kusuru Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde Kıdem Tazminatı
İşverenin kusuru nedeniyle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde de işçiye kıdem tazminatı ödenir. İşverenin kusuru, işçinin işyerinde iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığı kapması şeklinde ortaya çıkabilir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanır. Kıdem tazminatı, işçinin brüt ücretinin her yıl için 30 günlük tutarı kadardır.
Kıdem tazminatının hesaplanmasında, işçinin brüt ücretine, işçinin işyerinde almakta olduğu tüm ücretler dahil edilir. Bunlara, ücret, prim, ikramiye, fazla mesai ücreti, hafta tatili ve bayram tatili ücretleri gibi ödemeler dahildir.
Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresine göre aşağıdaki şekilde hesaplanır:
- 1 yıldan 5 yıla kadar kıdem süresi için: 30 günlük brüt ücret
- 5 yıldan 15 yıla kadar kıdem süresi için: 30 günlük brüt ücret + 20 günlük brüt ücret
- 15 yıldan fazla kıdem süresi için: 30 günlük brüt ücret + 40 günlük brüt ücret
Kıdem Tazminatı Ödenmesi
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç 20 iş günü içinde ödenir. İşverenin bu süre içinde kıdem tazminatı ödememesi halinde, işçiye en çok 4 aylık ücret tutarında tazminat ödenir.
Kıdem tazminatı, işçiye nakden ödenebileceği gibi, işverenin işçiye borçlu