Kıdem Tazminatı Alma Şartları
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshi halinde işçiye ödenen bir tazminat türüdür. İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiş olan kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki kıdemini ve brüt ücretini dikkate alarak hesaplanmaktadır.
Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin belirli şartları taşıması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
- İşçinin İş Kanunu kapsamında işçi olarak kabul edilmesi: Kıdem tazminatı, İş Kanunu’na tabi işçilere ödenen bir tazminattır. Bu nedenle, işçinin İş Kanunu’na tabi işçi olarak kabul edilmesi gerekmektedir. İş Kanunu’na tabi işçi, işverenin işyerinde maddi ve/veya fikri olarak emeğini veren ve karşılığında ücret alan kişidir.
- İşçinin aynı işverenin işyerinde en az bir yıl çalışması: Kıdem tazminatı, işçinin aynı işverenin işyerinde en az bir yıl çalışması halinde ödenir. İşçi, işverenin işyerinde bir yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alabilmesi mümkün değildir.
- İş sözleşmesinin işçinin rızası dışında feshi: Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işçinin rızası dışında feshi halinde ödenir. İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmiş ise kıdem tazminatı alamayacağı gibi, işveren de işçiye kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki kıdemini ve brüt ücretini dikkate alarak hesaplanmaktadır. Kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılan formül şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = Son brüt ücret * İşyerinde geçen süre * 30
Örnek:
Bir işçi, 2023 yılı Ocak ayında 10.000 TL brüt ücretle bir işyerinde çalışmaya başlamış ve 2023 yılı Aralık ayında işten çıkarılmıştır. Bu işçinin kıdem tazminatı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 10.000 TL * 12 ay * 30 = 3.600.000 TL
Kıdem tazminatı, işçinin işverene yazılı olarak başvurması halinde ödenir. İşçi, kıdem tazminatı talebini iş sözleşmesinin feshinden itibaren 1 yıl içinde işverene yazılı olarak bildirmelidir. İşveren, bu süre içinde işçiye kıdem tazminatı ödemez ise işçi, icra yolu ile kıdem tazminatını tahsil edebilir.
Kıdem tazminatı almanın bazı istisnaları vardır. Bu istisnalar şunlardır:
- İşçinin istifa etmesi: İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmiş ise kıdem tazminatı alamayacağı gibi, işveren de işçiye kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir.
- İşçinin emekli olması: İşçi, emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmiş ise kıdem tazminatı alabilmektedir.
- İşçinin işverenin ölümü halinde iş sözleşmesinin sona ermesi: İşverenin ölümü halinde iş sözleşmesi kendiliğinden sona ermektedir. Bu durumda işçi, kıdem tazminatı alabilmektedir.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki kıdemini ve brüt ücretini dikkate alarak hesaplanan önemli bir tazminat türüdür. İşçilerin kıdem tazminatı alabilmek için yukarıda belirtilen şartları taşımaları gerekmektedir.