Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi veya işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi halinde, işçiye ödenmesi gereken bir tazminattır. Kıdem tazminatı, işçinin kıdemi ve brüt ücreti dikkate alınarak hesaplanır.
Kıdem Tazminatının Hukuki Dayanağı
Kıdem tazminatının hukuki dayanağı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesidir. Bu maddeye göre, iş sözleşmesi, işçinin ölümü veya işverenin iflası dışında, kanundan veya sözleşmeden doğan bir nedenle feshedilmişse, işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.
Kıdem Tazminatı Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin kıdemi ve brüt ücreti dikkate alınarak hesaplanır. Kıdem tazminatı hesabında işçinin kıdemi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte dikkate alınır.
Kıdem tazminatı hesabı şu şekilde yapılır:
Kıdem tazminatı = (İşçinin brüt ücreti * İşçinin kıdemi) / 30
Örneğin, bir işçinin brüt ücreti 5.000 TL ve kıdemi 10 yıl ise, işçinin kıdem tazminatı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (5.000 TL * 10) / 30
Kıdem tazminatı = 166,66 TL
Kıdem Tazminatının Ödenmesi
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren en geç 20 iş günü içinde ödenir. İşveren, bu süre içinde kıdem tazminatını ödemezse, işçiye ayrıca 10 günlük ilave tazminat ödemek zorundadır.
Kıdem Tazminatı Alınması için Şartlar
Kıdem tazminatı almak için aşağıdaki şartlar aranır:
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi veya işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi gerekir.
- İşçinin kıdemi en az bir yıl olmalıdır.
- İşçinin iş sözleşmesi, kanundan veya sözleşmeden doğan bir nedenle feshedilmiş olmalıdır.
Kıdem Tazminatı Alınamayan Haller
Aşağıdaki hallerde kıdem tazminatı ödenmez:
- İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması.
- İşçinin iş sözleşmesinin askıya alınması.
- İşçinin iş sözleşmesinin sona ermesinden önce vefat etmesi.
- İşverenin iflası.
Kıdem Tazminatının İptali
Kıdem tazminatının iptali için aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi, işverenin ağır kusurlu davranışı nedeniyle olmalıdır.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi, işçinin ağır kusuru nedeniyle olmamalıdır.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle olmamalıdır.
Kıdem Tazminatı Davaları
Kıdem tazminatı alamayan işçi, kıdem tazminatı davası açarak kıdem tazminatını talep edebilir. Kıdem tazminatı davaları, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği yer iş mahkemesinde açılır.
**Kıdem Tazminatı davalarında işçinin ispat yükümü vardır. İşçi, kıdem tazminatına hak kazandığını ispat etmek için aşağıdaki hususları ispatlamak zorundadır:
- İş sözleşmesinin feshedildiğini
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedildiğini veya işçi tarafından haklı nedenle feshedildiğini
- İşçinin kıdemini
- İşçinin brüt ücretini
Kıdem Tazminatı davalarında işverenin ispat yükümü yoktur. İşveren, kıdem tazminatı ödemek zorunda olmadığını ispat etmek zorunda değildir.
Kıdem Tazminatı Davalarında Süre
Kıdem tazminatı davalarında hak düşürücü süre, 5 yıl olarak belirlenmiştir. İşçi, kıdem tazminatı davasını, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren en geç 5 yıl içinde açmalıdır.
**Kıdem Tazmin