Kıdem tazminatı gider yazılır mı?
Kıdem tazminatı, iş akdinin işveren tarafından haklı bir neden olmadan feshedilmesi durumunda, işçiye ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenen kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için 30 günlük ücreti tutarındadır.
Vergi kanunlarına göre, işle ilgili giderler, tahakkuk ettikleri dönemde gider kaydedilebilir. Kıdem tazminatı da işle ilgili bir gider olduğu için, tahakkuk ettiği dönemde gider kaydedilebilir.
Ancak, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kıdem tazminatının gider kaydedilebilmesi için, fiilen ödenmiş olması gerektiğini belirtmektedir. Bu görüşe göre, kıdem tazminatı henüz ödenmemiş olsa bile, tahakkuk ettiği dönemde gider kaydedilemez.
Bu görüş, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun 227. maddesindeki “tahakkuk esası” ilkesine aykırıdır. Bu maddeye göre, gelir ve giderler, tahakkuk ettikleri dönemde kayden ve fiilen gerçekleşmiş kabul edilir.
Bu nedenle, kıdem tazminatının gider kaydedilebilmesi için, tahakkuk etmiş olması yeterlidir. Fiilen ödenmesi şart değildir.
Kıdem tazminatının gider yazılabilmesi için gereken şartlar
Kıdem tazminatının gider yazılabilmesi için gereken şartlar şunlardır:
- Kıdem tazminatının işle ilgili olması gerekir.
- Kıdem tazminatının sözleşmeye, ilama veya kanun emrine bağlı bulunması gerekir.
- Kıdem tazminatının işverenin kusurundan kaynaklanmaması gerekir.
Kıdem tazminatının işle ilgili olması
Kıdem tazminatının işle ilgili olması, işçinin çalışması karşılığında ödenmesi gereken bir tazminat olması anlamına gelir. Örneğin, işçinin işverenin kusurundan kaynaklanan bir nedenle işten çıkarılması durumunda, ödenen kıdem tazminatı işle ilgili değildir. Bu nedenle, bu tazminat gider olarak kaydedilemez.
Kıdem tazminatının sözleşmeye, ilama veya kanun emrine bağlı bulunması
Kıdem tazminatının sözleşmeye, ilama veya kanun emrine bağlı olması, işçinin kıdem tazminatına hak kazanması için bu şartların sağlanması gerektiği anlamına gelir. Örneğin, iş akdi belirli süreli olarak yapılmış olsa bile, işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, iş akdinin işveren tarafından haklı bir neden olmadan feshedilmesi gerekir.
Kıdem tazminatının işverenin kusurundan kaynaklanmaması
Kıdem tazminatının işverenin kusurundan kaynaklanmaması, işçinin işten çıkarılmasının işverenin kusurundan kaynaklanmaması anlamına gelir. Örneğin, işçinin iş akdinin işverenin kusuru olmaksızın sona ermesi durumunda, ödenen kıdem tazminatı işverenin kusurundan kaynaklanan bir tazminat değildir. Bu nedenle, bu tazminat gider olarak kaydedilemez.
Kıdem tazminatının gider olarak kaydedilmesi
Kıdem tazminatının gider olarak kaydedilmesi için, aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:
- Kıdem tazminatı, işçinin cari hesabına alacak kaydı ile kaydedilir.
- Kıdem tazminatı, gider kaydı ile giderleştirilir.
Kıdem tazminatının gider olarak kaydedilmesine ilişkin örnek
Örneğin, bir işçinin iş akdinin 10 yıl çalışmış olması nedeniyle işveren tarafından haklı bir neden olmadan feshedildiğini ve işçiye ödenmesi gereken kıdem tazminatının 300.000 TL olduğunu varsayalım. Bu durumda, aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:
Cari hesaba alacak kaydı:
320. Ödenecek Personel Giderleri
300.000
102. Banka Hesapları
300.000
Gider kaydı:
770. Genel Üretim Giderleri
300.000
320. Ödenecek Personel Giderleri
300.000
Bu şekilde, kıdem tazminatı gider olarak kaydedilmiş olur.
**Sonuç olarak, kıdem tazminatının gider yazılabilmesi için, tahakkuk etmiş olması yeterlidir. Fiilen ödenmesi şart değildir. Kıdem tazminatının işle ilgili olması, sözleşmeye, ilama veya kanun emrine bağlı olması ve işverenin kusurundan kaynaklanmaması gerekir. Kıdem tazminatı gider olarak kaydedilirken, aşağıdaki işlemler yapılmalıdır: