Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Alınamaz?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye ödenen bir tazminattır. İş sözleşmesinin sona ermesi, işçinin istifası, işverenin feshi, işçinin haklı nedenle feshi, işverenin haklı nedenle feshi gibi farklı şekillerde gerçekleşebilir.
İş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi esastır. Ancak, bazı durumlarda kıdem tazminatı ödenmez. Bu durumlar şunlardır:
-
İşçinin istifa etmesi halinde kıdem tazminatı ödenmez. İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdirdiğinde kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işçinin istifası haklı bir nedene dayanıyorsa, kıdem tazminatı ödenebilir. Örneğin, işçinin işveren tarafından mobbinge maruz kalması, işverenin işçiye ücretini zamanında ödememesi gibi durumlarda işçinin istifası haklı bir nedene dayanıyor kabul edilir ve kıdem tazminatı ödenir.
-
İşverenin işçiyi 1 yıl içinde haklı nedenle işten çıkarması halinde kıdem tazminatı ödenmez. İşveren, işçiyi iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını ihlal etmesi, iş yerinde ahlaki davranmaması, işverenin itibarını zedeleyici faaliyetlerde bulunması gibi nedenlerle haklı nedenle işten çıkarabilir. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işverenin işçiyi 1 yıl içinde haklı nedenle işten çıkarması halinde kıdem tazminatı ödenmez. Bu süre, işverenin işçiyi işe aldığı tarihten itibaren başlar.
-
İşçinin işverene vermiş olduğu kıdem tazminatı borcunu ödememesi halinde kıdem tazminatı ödenmez. İşçi, iş sözleşmesi devam ederken işverene vermiş olduğu kıdem tazminatı borcunu ödemediği takdirde, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır.
-
İşçinin askerlik veya doğum gibi nedenlerle iş sözleşmesini askıya alması halinde kıdem tazminatı ödenmez. İşçi, askerlik veya doğum gibi nedenlerle iş sözleşmesini askıya aldığında, bu süreler kıdem tazminatına esas olan hizmet süresinden sayılmaz. Bu nedenle, işçinin askerlik veya doğum gibi nedenlerle iş sözleşmesini askıya aldıktan sonra iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenmez.
-
İşçinin işyerinde 30 günden az çalışması halinde kıdem tazminatı ödenmez. İş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenebilmesi için işçinin işyerinde en az 30 gün çalışması gerekir. Bu süre, işçinin işyerinde fiilen çalıştığı süredir.
-
İşçinin işyerinde 18 yaşını doldurmamış olması halinde kıdem tazminatı ödenmez. İş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenebilmesi için işçinin 18 yaşını doldurmuş olması gerekir.
Bu durumlar dışında, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi esastır. İşverenin kıdem tazminatı ödememesi halinde işçi, yasal yollara başvurarak kıdem tazminatını alabilir.
Kıdem Tazminatı Alacaklarının Dava Yoluyla Takibinde Süreler
Kıdem tazminatı alacaklarının dava yoluyla takip edilebilmesi için işçinin, kıdem tazminatı alacağının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 1 yıl içinde icra takibi başlatması gerekir. Bu süre, kıdem tazminatı alacağının işveren tarafından işçiye ödenmesi halinde işlemeye başlamaz.
Kıdem tazminatı alacaklarının dava yoluyla takip edilebilmesi için işçinin, kıdem tazminatı alacağının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 5 yıl içinde dava açması gerekir. Bu süre, kıdem tazminatı alacağının işveren tarafından işçiye ödenmesi halinde işlemeye başlamaz.
Kıdem Tazminatı Alacaklarına Uygulanacak Faiz
Kıdem tazminatı alacaklarına, temerrüt tarihinden itibaren faiz uygulanır. Temerrüt tarihi, kıdem tazminatı alacağının işveren tarafından işçiye ödenmemesi veya ödenmesi gereken sürede ödenmemesidir.
Kıdem tazminatı alacaklarına uygulanacak faiz oranı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) belirlediği faiz oranıdır. TCMB, her ayın son günü açıklayacağı bir önceki ayın enflasyon oranını, yasal faiz oranı olarak uygular.
Kı