Kıdem Tazminatı ve İstifa
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshi durumunda işçiye ödenen bir tazminattır. İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, işverenin işçiyi kendi isteği ile işten çıkarması durumunda, işçiye her hizmet yılı için 30 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmesi gerekmektedir.
İstifa, işçinin kendi isteği ile iş sözleşmesini feshetmesidir. İş Kanunu’nun 13. maddesine göre, işçinin istifa etmesi durumunda kıdem tazminatı ödenmemektedir. Ancak, istifanın geçerli bir nedene dayanması durumunda, işçi kıdem tazminatı alma hakkına sahip olabilir.
Kıdem Tazminatı Hakkı Kazanmak İçin Gerekli Şartlar
Kıdem tazminatı hakkı kazanmak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir:
- En az bir yıllık kıdeme sahip olmak
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshi
İşçinin en az bir yıllık kıdeme sahip olması, kıdem tazminatı hakkının kazanılması için temel şarttır. İşçinin kıdemi, iş sözleşmesinin başlangıç tarihinden itibaren hesaplanır.
İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshi, kıdem tazminatı hakkının kazanılması için ikinci temel şarttır. İşverenin işçiyi haksız bir şekilde işten çıkarması için, işçinin aşağıdaki nedenlerden dolayı işten çıkarılması gerekir:
- İşverenin işçiye karşı ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışta bulunması
- İşverenin işçiyi kasıtlı olarak işyerinde bir tehlikeye maruz bırakması
- İşverenin işçinin sözleşmede belirtilen işi yapmaması veya yapmaması için gerekli önlemleri almaması
- İşverenin işçiye karşı sendikal baskı yapması
İstifa Halinde Kıdem Tazminatı Alınabilir mi?
İş Kanunu’nun 13. maddesine göre, işçinin istifa etmesi durumunda kıdem tazminatı ödenmemektedir. Ancak, istifanın geçerli bir nedene dayanması durumunda, işçi kıdem tazminatı alma hakkına sahip olabilir.
İş Kanunu’nda istifanın geçerli bir nedene dayanması için aşağıdaki şartların aranması gerektiği belirtilmiştir:
- İşçinin istifasının, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle gerçekleşmiş olması
- İşçinin istifasının, işverenin işçiyi kasıtlı olarak işyerinde bir tehlikeye maruz bırakması nedeniyle gerçekleşmiş olması
- İşçinin istifasının, işverenin işçinin sözleşmede belirtilen işi yapmaması veya yapmaması için gerekli önlemleri almaması nedeniyle gerçekleşmiş olması
- İşçinin istifasının, işverenin işçiye karşı sendikal baskı yapması nedeniyle gerçekleşmiş olması
Bu şartların varlığı halinde, işçi istifa etse dahi kıdem tazminatı alma hakkına sahip olabilir.
İstifa Halinde Kıdem Tazminatı Almanın Yolları
İstifa eden bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, aşağıdaki yollardan birini izlemesi gerekir:
- İşveren ile anlaşmak
- Arabuluculuğa başvurmak
- İş mahkemesinde dava açmak
İşveren ile Anlaşmak
İşveren ile anlaşmak, istifa eden bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için en hızlı ve en kolay yoldur. İşveren ile anlaşmak için, işçinin işverene bir dilekçe ile başvurması ve kıdem tazminatı talebinde bulunması gerekir. İşveren, işçinin talebini kabul ederse, işçi kıdem tazminatını işverenden tahsil edebilir.
Arabuluculuğa Başvurmak
İşveren ile anlaşma sağlanamazsa, işçi arabuluculuğa başvurabilir. Arabuluculuk, işçi ve işverenin, bir arabulucu eşliğinde uyuşmazlıklarını çözmek için yaptıkları bir müzakere sürecidir. Arabuluculuk sürecinde, arabulucu işçi ve işverenin görüşlerini dinler ve tarafların uzlaşmasını sağlamaya çalışır. Arabuluculuk sürecinde taraflar anlaşırlarsa, bu anlaşma bir protokol ile yazılı hale getirilir. Bu protokol, taraflar için bağlayıcıdır.
İş Mahkemesinde Dava Açmak
İşveren ile anlaşma sağlanamazsa veya arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, işçi iş mahkemesinde dava açabilir. İş mahkemesinde açılacak dava, kıdem tazminatı davasıdır. Kıdem tazminatı davasında, işçinin kıdem tazminatı hakkının varlığı, kıdem tazminatının miktarı ve kıdem tazminatının ödenmemesi nedeniyle işçinin