Kıdem Tazminatı Karşılık Ayrılması Muhasebe Kaydı
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız nedenle feshedilmesi, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi veya işçinin yaşlılık, emeklilik, malullük gibi nedenlerle işten ayrılması durumunda işveren tarafından işçiye ödenen bir tazminattır.
İş Kanunu’nun 147. maddesine göre, kıdem tazminatı, işyerinde çalışılan her tam yıl için, işçinin brüt ücretinin 30 günlük tutarı olarak hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin kıdemi, brüt ücreti ve işyerinde çalışılan süre dikkate alınır.
İşletmeler, kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğünün doğması muhtemel olduğu durumlarda, bu ödemeyi karşılamak için karşılık ayırabilirler. Bu karşılıklar, gelir tablosunda “654-Karşılık Giderleri” hesabında, bilançoda ise “372-Kıdem Tazminatı Karşılığı” veya “472-Kıdem Tazminatı Karşılığı” hesabında izlenir.
Kıdem tazminatı karşılıkları, işletmenin çalışan sayısı, işyerinin faaliyet konusu ve çalışanlara ödenen ücretler gibi faktörlere göre değişkenlik gösterebilir.
Kıdem tazminatı karşılıkları, işletmenin mali tablolarını daha gerçekçi bir şekilde yansıtması açısından önemlidir. Bu karşılıklar, işletmenin gelecekte yapması muhtemel kıdem tazminatı ödemelerini karşılamak için ayrıldığı için, işletmenin karlılığını ve likiditesini olumsuz yönde etkilemez.
Kıdem tazminatı karşılıklarının muhasebeleştirilmesi için aşağıdaki işlemler yapılır:
1. Kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılması:
Kıdem tazminatı karşılıkları, işletmenin çalışan sayısı, işyerinin faaliyet konusu ve çalışanlara ödenen ücretler gibi faktörler dikkate alınarak hesaplanır. Kıdem tazminatı karşılıkları, her hesap dönemi sonunda ayrılır.
Kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılması için aşağıdaki muhasebe kaydı yapılır:
654-Karşılık Giderleri xxx
372-Kıdem Tazminatı Karşılığı xxx
Bu kayıtta, 654-Karşılık Giderleri hesabı, kıdem tazminatı karşılıklarının gider olarak kaydedilmesi için kullanılır. 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı hesabı ise, kıdem tazminatı karşılıklarının bilançoda izlenmesini sağlayan hesaptır.
2. Kıdem tazminatı ödemesinin yapılması:
İşçi, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız nedenle feshedilmesi, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi veya işçinin yaşlılık, emeklilik, malullük gibi nedenlerle işten ayrılması durumunda, kıdem tazminatına hak kazanır.
Kıdem tazminatı ödemesinin yapılması durumunda, aşağıdaki muhasebe kaydı yapılır:
372-Kıdem Tazminatı Karşılığı xxx
102-Banka Hesapları xxx
Bu kayıtta, 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı hesabı, kıdem tazminatı karşılıklarının kapatılması için kullanılır. 102-Banka Hesapları hesabı ise, kıdem tazminatının ödendiği hesabın kaydedilmesi için kullanılır.
Kıdem tazminatı karşılıklarının vergisel boyutu da önemlidir. Kıdem tazminatı karşılıkları, kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak kabul edilir. Bu nedenle, kıdem tazminatı karşılıkları, gelir tablosunda gider olarak gösterilse bile, vergi matrahının tespitinde dikkate alınmaz.
Kıdem tazminatı karşılıklarının iptal edilmesi durumunda, aşağıdaki muhasebe kaydı yapılır:
644-Konusu Kalmayan Karşılıklar xxx
372-Kıdem Tazminatı Karşılığı xxx
Bu kayıtta, 644-Konusu Kalmayan Karşılıklar hesabı, iptal edilen karşılıkların gider olarak kaydedilmesi için kullanılır. 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı hesabı ise, iptal edilen karşılıkların kapatılması için kullanılır.
Kıdem tazminatı karşılıklarının muhasebeleştirilmesi ile ilgili aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekir:
- Kıdem tazminatı karşılıkları, her hesap dönemi sonunda