Kıdem Tazminatı Nasıl Hak Edilir?
Kıdem tazminatı, işverenin işçinin hizmet süresine bağlı olarak ödediği bir tazminat türüdür. İş Kanunu’nun 147. maddesine göre, işverenin işçiyi kendi isteği ile işten çıkarması veya işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda kıdem tazminatı ödenir.
Kıdem Tazminatı Hak Etme Şartları
Kıdem tazminatı hakkının doğabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- İş sözleşmesinin işveren tarafından veya işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi gerekir.
- İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
- İşçinin hizmet süresine göre kıdem tazminatı tutarının belirlenmesi gerekir.
İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Sebeple Feshedilmesi
İşverenin işçiyi işten çıkarması için haklı bir sebebi olması gerekir. İş Kanunu’nun 25. maddesinde sayılan haklı sebepler şunlardır:
- İşçinin iş sözleşmesinin esaslı bir şartını ihlal etmesi
- İşçinin kendi isteği veya kusuru ile işin durmasına veya işin önemli bir ölçüde zarar görmesine neden olması
- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde bu sürenin 4 aydan fazla olması
- İşçinin sakatlanıp işe devam edemeyecek duruma gelmesi veya sürekli olarak çalışamayacak duruma gelmesi
- İşçinin askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılması
- İşçinin işverenin başka bir işini kabul etmemesi
İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Sebeple Feshedilmesi
İşçi de iş sözleşmesini haklı bir sebeple feshedebilir. İş Kanunu’nun 26. maddesinde sayılan haklı sebepler şunlardır:
- İşverenin işçiye karşı ağır ve haksız bir davranışta bulunması
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi
- İşverenin işçinin iş güvenliğini tehlikeye atması
- İşverenin işçiye mobbing uygulaması
Kıdem Tazminatı Tutarı
Kıdem tazminatı tutarı, işçinin işyerinde çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücretidir. Kıdem tazminatının hesaplanmasında işçinin son brüt ücreti esas alınır.
Kıdem tazminatı tutarının belirlenmesinde işçinin brüt ücretinin yanı sıra işçinin işyerinde çalıştığı gün sayısı da dikkate alınır. İşçi işyerinde tam yıl çalışmamışsa, kıdem tazminatı tutarı, işçinin çalıştığı gün sayısına göre orantılı olarak hesaplanır.
Kıdem Tazminatı Alınması
Kıdem tazminatı, işveren tarafından işçiye ödenir. İşveren kıdem tazminatını ödemezse, işçi kıdem tazminatı davası açabilir.
Kıdem Tazminatı Dava Süresi
Kıdem tazminatı davası, kıdem tazminatının ödenmesi gereken tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Dava süresi hak düşürücü süredir. Bu süreyi kaçıran işçi, kıdem tazminatını alamaz.
Kıdem Tazminatı Davası Nasıl Açılır?
Kıdem tazminatı davası, işçinin ikametgahının bulunduğu yerdeki iş mahkemesinde açılır. Dava dilekçesinde, işçinin kimlik bilgileri, işverenin kimlik bilgileri, kıdem tazminatı talebi ve kıdem tazminatının ödenmemesi nedeniyle uğranılan zararlar belirtilir.
Kıdem Tazminatı Davası Süresi
Kıdem tazminatı davası, iş mahkemesinde görülen dava türlerinden biridir. İş mahkemelerinde görülen davaların ortalama süresi 2-3 aydır. Ancak, dava dosyasının kapsamına ve iş yoğunluğuna göre dava süresi daha uzun da olabilir.
Kıdem Tazminatı Davasında İspat
Kıdem tazminatı davası açmak için, işçinin işyerinde çalıştığı süreyi ve ücretini ispat etmesi gerekir. Bu ispat, işçinin iş sözleşmesi, bordroları, işyeri kayıtları ve tanık beyanları ile yapılabilir.
Kıdem Tazminatı Davasında Yargılama
Kıdem tazminatı davası, iş mahkemesinde görülür. İş mahkemesi, davanın açılmasından sonra tarafları duruşmaya çağırır ve tarafların beyanlarını dinler. İş mahkemesi, toplanan delilleri değerlendirerek karar verir.