Kıdem tazminatı nedir?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi, işçinin iş sözleşmesini haklı bir nedenle feshetmesi veya işçinin emekli olması durumunda, işveren tarafından işçiye ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde geçirdiği süreye ve son aldığı brüt ücrete göre hesaplanır.
Kıdem tazminatı kimlere verilir?
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan tüm işçilere verilir. Bu kapsamda, işyerinde en az bir yıl çalışan işçiler kıdem tazminatına hak kazanır.
Kıdem tazminatı hangi durumlarda ödenir?
Kıdem tazminatı, aşağıdaki durumlarda ödenir:
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi
- İşçinin iş sözleşmesini haklı bir nedenle feshetmesi
- İşçinin emekli olması
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde geçirdiği süreye ve son aldığı brüt ücrete göre hesaplanır. Kıdem tazminatının hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır:
Kıdem tazminatı = Çalışma süresi * Son alınan brüt ücret * Kıdem tazminatı oranı
Çalışma süresi
Kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan çalışma süresi, işçinin işyerinde geçirdiği tam yıllardır. Örneğin, bir işçi 2 yıl 4 ay çalışmışsa, kıdem tazminatı hesaplanırken çalışma süresi 2 yıl olarak dikkate alınır.
Son alınan brüt ücret
Kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan son alınan brüt ücret, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte aldığı brüt ücrettir. İşçiye ikramiye, yol yardımı, yemek yardımı gibi süreklilik arz eden para veya parasal karşılığı olan menfaatler de son alınan brüt ücrete dahil edilir.
Kıdem tazminatı oranı
Kıdem tazminatı oranı, işçinin işyerinde geçirdiği süreye göre değişir. İlk 5 yıl için kıdem tazminatı oranı %30, 6-15 yıl için %36, 16-25 yıl için %42, 25 yıldan fazla çalışanlar için %50’dir.
Örnek hesaplama
Bir işçi 10 yıl boyunca bir işyerinde çalışmış ve son aldığı brüt ücreti 10.000 TL ise, kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 10 yıl * 10.000 TL * %30
= 300.000 TL
Bu işçiye kıdem tazminatı olarak 300.000 TL ödenir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken hususlar
Kıdem tazminatı hesaplanırken aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekir:
- İşçinin işyerinde geçirdiği süre, tam yıl olarak dikkate alınır.
- Kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan son alınan brüt ücret, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte aldığı brüt ücrettir.
- İşçiye ikramiye, yol yardımı, yemek yardımı gibi süreklilik arz eden para veya parasal karşılığı olan menfaatler de son alınan brüt ücrete dahil edilir.
- Kıdem tazminatı oranı, işçinin işyerinde geçirdiği süreye göre değişir.
Kıdem tazminatı ödenmezse ne olur?
İşveren tarafından işçiye ödenmesi gereken kıdem tazminatı ödenmezse, işçi iş mahkemesine başvurarak kıdem tazminatını alabilir. İş mahkemesi, işçinin kıdem tazminatını ödeyip ödemediğine karar verir. İşverenin kıdem tazminatını ödemediğine karar verilirse, işveren işçiye kıdem tazminatını ve faiziyle birlikte ödemek zorunda kalır.
Kıdem tazminatı ile ilgili sık sorulan sorular
- Kıdem tazminatı tavan ücreti nedir?
Kıdem tazminatı tavan ücreti, her yıl Resmi Gazete’de yayımlanarak belirlenen bir ücrettir. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavan ücreti 23.489,8