Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, bir işyerinde en az bir yıl süreyle çalışan işçinin, işyerinden kendi isteği dışında ayrılması veya işverenin haklı bir nedene dayanmaksızın iş akdini feshetmesi halinde, kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanan bir tazminattır. Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrılırken alacağı en önemli maddi haklardan biridir.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanır. Kıdem süresi, işçinin işyerinde çalıştığı süredir. Kıdem tazminatının hesabında, işçinin brüt ücreti esas alınır. Brüt ücret, işçinin aylık ücretine ek olarak, ikramiye, prim, sosyal yardımlar gibi ödemeleri de kapsar.
Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresine göre şu şekilde hesaplanır:
İlk 1 yıl için: 1 yıllık brüt ücret
Sonraki her yıl için: 1 yıllık brüt ücretin 1/3’ü
Örneğin, bir işçi 5 yıl boyunca bir işyerinde çalışmışsa, kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
1. yıl için: 1 yıllık brüt ücret
2. yıl için: (1 yıllık brüt ücret) / 3
3. yıl için: (1 yıllık brüt ücret) / 3
4. yıl için: (1 yıllık brüt ücret) / 3
5. yıl için: (1 yıllık brüt ücret) / 3
Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdem tazminatı tavan tutarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez. 2023 yılı Temmuz ayı itibarıyla kıdem tazminatı tavan tutarı 23.489,83 TL‘dir.
Kıdem Tazminatı Hesabında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kıdem tazminatı hesabında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şunlardır:
- Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücretine göre hesaplanır. İşçinin ücretinde bir değişiklik olmuşsa, kıdem tazminatı hesabında son ücret esas alınır.
- Kıdem tazminatı, işçinin brüt ücretine göre hesaplanır. İşçinin ücretinden yapılan vergi kesintileri, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.
- Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihte geçerli olan tavan tutarına göre hesaplanır.
Kıdem Tazminatının Ödenmesi
Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 20 gün içinde işveren tarafından ödenir. İşveren bu süre içinde kıdem tazminatını ödemezse, işçiye en geç 20 gün içinde ödenmeyen her ay için en yüksek brüt ücretin %20’si oranında gecikme tazminatı ödemek zorundadır.
Kıdem Tazminatı Alamayan İşçinin Yapabileceği İşlemler
Kıdem tazminatını alamayan işçi, işverene karşı icra takibi başlatabilir. İcra takibi sonucunda, işçinin kıdem tazminatını alamadığına dair bir karar verilirse, işçi bu kararı icra müdürlüğüne sunarak kıdem tazminatını tahsil edebilir.
Kıdem tazminatını alamayan işçi, işverene karşı dava açabilir. Dava sonucunda, işçinin kıdem tazminatını alamadığına dair bir karar verilirse, işçi bu kararı icra müdürlüğüne sunarak kıdem tazminatını tahsil edebilir.
Kıdem tazminatı, işçinin en önemli maddi haklarından biridir. İşveren tarafından ödenmeyen kıdem tazminatı için işçinin yukarıda belirtilen yollardan birini kullanarak hakkını araması gerekir.
Kıdem Tazminatının Vergilendirilmesi
Kıdem tazminatı, gelir vergisinden istisna edilmiştir. Ancak, kıdem tazminatının tavan tutarını aşan kısmı gelir vergisine tabidir. Örneğin, bir işçinin 10 yıllık kıdem tazminatı 250.000 TL ise, tavan tutarı olan 234.898,30 TL’nin üzerindeki 15.101,70