Kıdem tazminatı, işçinin işverene bağlı olarak çalıştığı süre boyunca elde ettiği kıdemine karşılık olarak, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işverene olan sadakatini ve işyerindeki emeğini ödüllendirmek amacıyla ödenir.
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması halinde, iş sözleşmesi işveren tarafından haksız yere feshedilmişse, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. İş sözleşmesinin işçi tarafından haksız yere feshedilmesi halinde ise işçi kıdem tazminatı alamaz.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve brüt ücretine göre hesaplanır. Kıdem tazminatının hesabında, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti esas alınır. Kıdem tazminatının hesabında, işçinin işyerinde çalıştığı sürenin tam yıl olmaması halinde, eksik kalan sürenin gün sayısı, 30’a bölünerek, elde edilen rakam, işçinin her tam yıl için hak ettiği kıdem tazminatından düşülür.
Kıdem tazminatının hesabında, işçinin brüt ücretine, işçinin işyerinde elde ettiği tüm parasal haklar dahil edilir. Bu haklar arasında, işçinin ücreti, kıdem tazminatı, hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, primler, ikramiyeler vb. yer alır.
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç iki ay içinde işveren tarafından işçiye ödenir. İşverenin bu süre içinde kıdem tazminatını ödememesi halinde, işçi, işverene karşı dava açarak kıdem tazminatını tahsil edebilir.
2019 yılında kıdem tazminatı tavanı, 25/8/2017 tarihli ve 30165 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşme’nin 4. maddesi uyarınca, 6.017,60 TL olarak belirlenmiştir.
Kıdem tazminatı tavanı, işçinin kıdemine göre değil, işçinin brüt ücretine göre belirlenir. İşçinin brüt ücreti kıdem tazminatı tavanını aştığı takdirde, işçi kıdem tazminatı olarak, kıdem tazminatı tavanına kadar olan miktarı hak eder.
Örneğin, bir işçinin brüt ücreti 10.000 TL ise, bu işçinin kıdem tazminatı tavanı 6.017,60 TL’dir. İşçinin işyerinde 10 yıl çalışmış olması halinde, işçi kıdem tazminatı olarak 60.176 TL hak eder. Ancak, işçinin brüt ücreti kıdem tazminatı tavanını aştığı için, işçi kıdem tazminatı olarak sadece 6.017,60 TL alabilir.
Kıdem tazminatı, işçinin işverene karşı sahip olduğu bir alacak hakkıdır. İşçinin kıdem tazminatı alacağına ilişkin bir uyuşmazlık olması halinde, işçi, işverene karşı dava açabilir. İşçi, kıdem tazminatı alacağına ilişkin davasını, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç iki yıl içinde açmalıdır.
Kıdem tazminatı, işçinin işverene olan sadakatini ve işyerindeki emeğini ödüllendirmek amacıyla ödenen önemli bir tazminat türüdür. İşçiler, kıdem tazminatı haklarını bilmeleri ve bu haklarını korumaları için gerekli önlemleri almalıdırlar.
Kıdem tazminatı ile ilgili bazı önemli hususlar şunlardır:
- Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması halinde, iş sözleşmesi işveren tarafından haksız yere feshedilmişse, işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- İş sözleşmesinin işçi tarafından haksız yere feshedilmesi halinde ise işçi kıdem tazminatı alamaz.
- Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve brüt ücretine göre hesaplanır.
- Kıdem tazminatının hesabında,