Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilme Koşulları
Kıdem tazminatı, bir işçinin işverenle olan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde, işçiye ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde geçirdiği süreye ve son aldığı ücrete göre hesaplanır.
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için, işçinin belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmesine sahip olması ve aynı işveren tarafından en az bir yıldır çalışıyor olması gerekir. Kıdem tazminatı, işçinin işten çıkarılması veya iş sözleşmesinin feshi halinde ödenir.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilme Koşullarının Ayrıntıları
İş Sözleşmesinin Belirli veya Belirsiz Süreli Olması
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin iş sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olması gerekir. Belirli süreli iş sözleşmesi, belirli bir süre için yapılmış olan sözleşmedir. Örneğin, bir işçi ile 3 aylığına iş sözleşmesi yapılırsa, bu sözleşme belirli süreli iş sözleşmesidir. Belirsiz süreli iş sözleşmesi ise, belirli bir süre için yapılmamış olan sözleşmedir. Örneğin, bir işçi ile “belirli bir süreye bağlı olmaksızın” iş sözleşmesi yapılırsa, bu sözleşme belirsiz süreli iş sözleşmesidir.
İşçiye En Az Bir Yıl Süreyle İş Verilmesi
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçiye en az bir yıl süreyle iş verilmesi gerekir. İşçinin kıdem süresi, işe başladığı tarihten ayrılış tarihine kadar olan süreyi kapsar. Örneğin, bir işçi 1 Ocak 2023 tarihinde işe başlamış ve 31 Aralık 2023 tarihinde işten çıkarılmış ise, işçinin kıdem süresi 1 yıl olacaktır.
İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshedilmesi veya İşçinin İşten Çıkarılması
Kıdem tazminatı, işçinin işten çıkarılması veya iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi halinde ödenir. İşçi kendi isteği ile işten ayrılırsa, kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işçinin iş sözleşmesini haklı bir nedenle feshetmesi halinde, kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin son aldığı ücrete ve işyerinde geçirdiği süreye göre hesaplanır. Kıdem tazminatı tutarı, aşağıdaki formülle hesaplanır:
Kıdem tazminatı tutarı = Son alınan ücret * İşyerinde geçirilen süre * 30
Örneğin, bir işçinin son aldığı ücret 5.000 TL ise ve işyerinde 5 yıl çalışmışsa, işçinin kıdem tazminatı tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır:
Kıdem tazminatı tutarı = 5.000 TL * 5 yıl * 30 = 75.000 TL
Kıdem Tazminatının Ödenmesi
Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 20 iş günü içinde ödenmelidir. İşveren tarafından kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde, işçiye tazminat ödenmesi zorunludur.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanamayanlar
Kıdem tazminatına hak kazanamayanlar şunlardır:
- İş sözleşmesi belirli süreli olarak yapılmış ve bu sürenin dolmasıyla iş sözleşmesi sona erenler.
- İş sözleşmesi belirli süreli olarak yapılmış ve işçinin sözleşmeyi feshetmesi halinde, işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
- İş sözleşmesi belirli süreli olarak yapılmış ve işverenin sözleşmeyi feshetmesi halinde, işçinin işyerinde geçirdiği süre 6 aydan az ise, işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
- İş sözleşmesi, işçinin veya işverenin ölümü nedeniyle sona ererse, kıdem tazminatı ödenmez.
- İş sözleşmesi, işçinin kendi isteği ile feshi nedeniyle sona ererse, kıdem tazminatı ödenmez. Ancak, işçinin iş sözleşmesini haklı bir nedenle feshetmesi halinde, kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır.
- İş sözleşmesi, işverenin işçiye iş güvencesi kapsamında bildirim süresine uymaksızın feshi nedeniyle sona ererse, işçiye kıdem tazminatının yanı sıra bildirim süresi ücreti de ödenir.