Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları
Kıdem tazminatı, bir işçinin işverene bağlı olarak çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresini ve ücretini dikkate alan bir hesaplama yöntemiyle belirlenir.
Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin bazı şartları yerine getirmesi gerekir. Bu şartlar şunlardır:
- İşçinin İş Kanunu kapsamında işçi olarak kabul edilmesi gerekir. Bu kapsama giren işçiler, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesinde sayılmıştır. Bu maddeye göre, iş sözleşmesine göre bir işverene bağlı olarak çalışan gerçek kişi işçi olarak kabul edilir.
- İşçinin aynı işverenin işyerinde en az bir yıl süreyle çalışması gerekir. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, aynı işverenin işyerinde en az bir yıl kesintisiz çalışması gerekir. İşçinin işyerinde geçirdiği süreler, iş sözleşmesinin kesintiye uğramaması koşuluyla birleştirilir. İşçi, işyerinde bir yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alabilmesi mümkün değildir.
- İşçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi gerekir. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi gerekir. İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi halinde kıdem tazminatı alamaz.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Yöntemi
Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresini ve ücretini dikkate alan bir hesaplama yöntemiyle belirlenir. Kıdem tazminatı hesaplaması aşağıdaki formülle yapılır:
Kıdem tazminatı = Kıdem süresi * Ücret * 30
Kıdem süresi, işçinin aynı işverenin işyerinde çalıştığı tam yıl sayısıdır.
Ücret, işçinin iş sözleşmesine göre aldığı ücrettir. Ücret, işçinin brüt ücreti esas alınarak hesaplanır.
30, kıdem tazminatının her tam yıl için ödenen miktarını gösteren bir katsayıdır.
Örnek
Bir işçinin iş sözleşmesi, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 31 Aralık 2024 tarihine kadar devam etmiş olsun. İşçinin brüt ücreti ise 5.000 TL olsun. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 2 * 5.000 TL * 30
Kıdem tazminatı = 300.000 TL
Bu durumda işçi, iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi halinde 300.000 TL kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Kıdem Tazminatı Almayan İşçi Ne Yapabilir?
Kıdem tazminatına hak kazanmasına rağmen işveren tarafından kıdem tazminatı ödenmeyen işçi, aşağıdaki yollardan birini izleyerek kıdem tazminatını tahsil edebilir:
- İşverenle anlaşma yoluyla kıdem tazminatını tahsil etmek. İşverenle anlaşma yoluyla kıdem tazminatının ödenmesi, en kolay ve hızlı yoldur. İşçi, işverene bir dilekçe ile başvuru yaparak kıdem tazminatının ödenmesini talep edebilir. İşveren, işçinin talebini haklı bulursa kıdem tazminatını ödemek zorundadır.
- İş mahkemesine dava açmak. İşverenle anlaşma yoluyla kıdem tazminatının ödenemediği durumlarda işçi, iş mahkemesine dava açarak kıdem tazminatının ödenmesini talep edebilir. İş mahkemesi, işçinin haklılığını kabul ederse işverene kıdem tazminatının ödenmesine karar verir.
Kıdem Tazminatının Geç Ödenmesi Halinde Faiz Ödenir mi?
İşveren tarafından kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde ödenmezse, işçiye kıdem tazminatı alacağına ilişkin mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı üzerinden gecikme faizi ödenir.
Kıdem Tazminatı ile İlgili Diğer Hususlar
- Kıdem tazminatı, işçinin ücretine eklenerek vergilendirilir.
- Kıdem tazminatı, işçinin ölümü halinde hak sahiplerine ödenir.