Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi veya işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işçiye işyerinde çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücreti tutarında ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, iş hukukunda önemli bir yere sahip olan ve işçinin iş güvencesi kapsamındaki en önemli haklarının başında gelen bir haktır.
Kıdem tazminatı, İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin ister işçi tarafından, ister işveren tarafından feshedilmesi halinde, işçiye ödenir. Ancak, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde, işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir.
Kıdem tazminatının miktarı, işçinin işyerinde çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücreti tutarındadır. Brüt ücret, işçinin alacağı aylık ücrete, ikramiye, prim, fazla mesai ücreti gibi ek ücretler eklenerek bulunur.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde fiilen çalıştığı süreye göre hesaplanır. İşçinin işyerinde işe giriş ve çıkış tarihleri, iş sözleşmesi veya hizmet belgesi gibi belgelerle kanıtlanır.
Kıdem tazminatı, işveren tarafından işçiye ödenir. İşveren, kıdem tazminatını, işçinin iş sözleşmesini feshettiği tarihten itibaren en geç 20 gün içinde ödemek zorundadır. İşverenin bu süre içinde kıdem tazminatını ödememesi halinde, işçiye gecikme tazminatı ödemesi gerekir.
Kıdem tazminatının hesaplanmasında, işçinin son brüt ücreti esas alınır. İşçinin son brüt ücreti, işçinin iş sözleşmesinin feshi tarihindeki ücretidir. İşçinin iş sözleşmesi, işyerinde toplu iş sözleşmesi uygulanıyorsa, toplu iş sözleşmesinde belirlenen ücret esas alınır.
Kıdem tazminatı tavanı, kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan üst sınırdır. Kıdem tazminatı tavanı, her yıl memur maaş katsayısındaki artışa göre belirlenir.
2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı, 1 Temmuz-31 Aralık dönemi için 23.489,83 TL’dir.
Kıdem tazminatı, işçinin iş güvencesi kapsamındaki en önemli haklarından biridir. İşçinin işyerinde uzun süre çalışması ve işyerine olan katkıları nedeniyle, işverene karşı bir güvence olarak düzenlenmiştir. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca elde ettiği gelirin ve işyerindeki konumunun bir karşılığı olarak ödenir.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde işten çıkarılması halinde, işçinin ekonomik olarak ayakta kalmasını ve yeni bir iş bulma sürecini kolaylaştırmayı amaçlar. Kıdem tazminatı, işçinin işverene olan bağımlılığını azaltarak, işverenin işçiyi keyfi olarak işten çıkarmasını zorlaştırır.
Kıdem tazminatı, işçinin emeklilik dönemindeki gelirini de destekler. Kıdem tazminatı, işçinin emeklilik dönemindeki gelirini artırmak için kullanılabileceği gibi, işçinin emeklilik dönemindeki ihtiyaçlarını karşılamak için de kullanılabilir.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde sahip olduğu sosyal güvenceyi de güçlendirir. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca elde ettiği gelirin bir karşılığı olarak ödendiğinden, işçinin işyerinde işten çıkarılması halinde, işçinin ekonomik olarak zor duruma düşmesini engeller.
Kıdem tazminatının, işçinin iş güvencesi kapsamındaki önemli bir hak olduğu ve işçinin işyerinde işten çıkarılması halinde, işçinin ekonomik olarak ayakta kalmasını ve yeni bir iş bulma sürecini kolaylaştırdığı açıktır.
Kıdem tazminatı ile ilgili son gelişmelere bakacak olursak, 2023 yılı Temmuz ayında, kıdem tazminatı tavanı, 19.982,83 TL’den 23.489,83 TL’ye yükseltilmiştir. Bu artış, işçilerin kıdem tazminatlarının miktarını artırmıştır.
**Kıdem tazminatı ile ilgili gelecekte yaşanabilecek gelişmelere bakacak olursak, kıdem tazminatının kaldırılması veya azaltılması yönündeki tartışmalar devam etmektedir. İşverenler, kıdem tazminatının iş