Kıdem ve İhbar Tazminatı Nedir?
Kıdem ve ihbar tazminatı, iş hukukunda önemli bir yere sahip olan iki farklı tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki hizmet süresi boyunca verdiği emeğin karşılığını almasını sağlayan bir tazminattır. İhbar tazminatı ise, işçinin iş akdinin haklı bir neden olmaksızın feshi durumunda, karşı tarafa ödenmesi gereken bir tazminattır.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, işyerinde en az bir yıl çalışan işçinin iş akdi işveren tarafından feshedilirse, işçiye en az bir aylık ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenmesi gerekir.
Kıdem tazminatının tutarı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve son brüt ücretine göre hesaplanır. Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için bir aylık ücreti tutarındadır. Örneğin, bir işçi 10 yıl boyunca bir işyerinde çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı 10 aylık ücreti tutarında olacaktır.
Kıdem tazminatının hesaplanmasında işçinin son brüt ücreti esas alınır. Bu ücrete, işçinin sabit ücretinin yanı sıra, kıdem tazminatı için geçerli olan dönemlerde aldığı ücret zamları, ikramiyeler, primler ve diğer ek ödemeler de dahil edilir.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki kıdemine göre aşağıdaki şekilde hesaplanır:
- 1-5 yıl kıdem: 1 aylık ücret
- 5-15 yıl kıdem: 2 aylık ücret
- 15-25 yıl kıdem: 3 aylık ücret
- 25 yıldan fazla kıdem: 4 aylık ücret
Kıdem tazminatı, işçinin iş akdi işveren tarafından feshedilirse ödenir. İşçinin iş akdini haklı bir nedene dayanarak feshetmesi durumunda kıdem tazminatı ödenmez.
Kıdem tazminatı, işçinin işverene karşı açacağı bir dava sonucunda da talep edilebilir. İşçi, iş akdini fesheden işverene karşı kıdem tazminatı talebiyle dava açabilir. Mahkeme, işçinin haklı olduğunu tespit ederse, işverene kıdem tazminatı ödemesine hükmeder.
İhbar Tazminatı
İhbar tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gereklidir. Bildirim şartına uymayan taraf bildirim süresine ilişkin ücret kadar tazminat öder.
İhbar tazminatının tutarı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve son brüt ücretine göre hesaplanır. İhbar tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için yarım aylık ücreti tutarındadır. Örneğin, bir işçi 10 yıl boyunca bir işyerinde çalışmışsa, ihbar tazminatı tutarı 5 aylık ücreti tutarında olacaktır.
İhbar tazminatının hesaplanmasında işçinin son brüt ücreti esas alınır. Bu ücrete, işçinin sabit ücretinin yanı sıra, kıdem tazminatı için geçerli olan dönemlerde aldığı ücret zamları, ikramiyeler, primler ve diğer ek ödemeler de dahil edilir.
İhbar tazminatı, işverenin işçiyi işten çıkarması durumunda ödenir. İşçinin iş akdini haklı bir nedene dayanarak feshetmesi durumunda ihbar tazminatı ödenmez.
İhbar tazminatı, işçinin işverene karşı açacağı bir dava sonucunda da talep edilebilir. İşçi, iş akdini fesheden işverene karşı ihbar tazminatı talebiyle dava açabilir. Mahkeme, işçinin haklı olduğunu tespit ederse, işverene ihbar tazminatı ödemesine hükmeder.
Kıdem ve İhbar Tazminatı Arasındaki Farklar
Kıdem ve ihbar tazminatı arasında bazı önemli farklar vardır. Bu farklar şu şekilde özetlenebilir:
- Ödenme sebebi: Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki hizmet süresi boyunca verdiği emeğin karşılığını almasını sağlamak için ödenir. İhbar tazminatı ise, işverenin veya işçinin iş akdini feshinden önce karşı tarafa ihbar