Türk Hukukunda Kiracının Tazminat Hakkı
Kiracı, kira sözleşmesi kapsamında, kiralananı belirli bir süre ve bedel karşılığında kullanma hakkına sahip olan kişidir. Kira sözleşmesi, tarafların karşılıklı anlaşmalarıyla kurulmuş bir sözleşmedir ve bu sözleşmenin hükümleri taraflar için bağlayıcıdır. Ancak, bazı durumlarda kira sözleşmesi, kiracının haklı talebi üzerine feshedilebilir. Bu durumda, kiracı, kira sözleşmesinin feshedilmesi nedeniyle uğradığı zararların tazmini için kiraya verene karşı tazminat talebinde bulunabilir.
Kiracıya Tazminat Ödenmesi Gereken Durumlar
Türk hukukunda, kiracının tazminat talep edebilmesi için, kira sözleşmesinin feshedilmesinin kiracının kusurundan kaynaklanmaması gerekir. Kira sözleşmesinin feshedilmesinin kiracının kusurundan kaynaklandığı durumlarda, kiracı tazminat talep edemez.
Kiracıya tazminat ödenmesi gereken durumlar, Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 351 ve 355. maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre, kiracı aşağıdaki durumlarda tazminat talep edebilir:
- Haksız tahliye nedeniyle: Kiraya veren, kira sözleşmesini haksız olarak feshederse, kiracı, bu nedenle uğradığı zararların tazmini için kiraya verene karşı tazminat talebinde bulunabilir.
- Yeniden kiralama yasağına aykırılık nedeniyle: Kiraya veren, kiralananı ihtiyaç nedeniyle tahliye ettikten sonra, üç yıl geçmeden kiralananı eski kiracıdan başkasına kiraya verirse, eski kiracı, bu nedenle uğradığı zararların tazmini için kiraya verene karşı tazminat talebinde bulunabilir.
- Eski malikin kira sözleşmesini feshetmesi nedeniyle: Kiraya verenin ölümü veya maliki değiştirmesi durumunda, eski maliki kira sözleşmesini feshetmişse, kiracı, bu nedenle uğradığı zararların tazmini için eski malike karşı tazminat talebinde bulunabilir.
Haksız Tahliye Nedeniyle Tazminat Talebi
TBK’nin 351. maddesine göre, kiraya veren, kira sözleşmesini kiracının kusurundan kaynaklanan bir nedenle feshedemez. Kiraya verenin kira sözleşmesini haksız olarak feshetmesi halinde, kiracı, bu nedenle uğradığı zararların tazmini için kiraya verene karşı tazminat talebinde bulunabilir.
Kiracıya tazminat ödenmesi için, kira sözleşmesinin haksız olarak feshedilmiş olması gerekir. Kira sözleşmesinin haksız olarak feshedilmiş olduğunun kabul edilebilmesi için, kiraya verenin kira sözleşmesini feshetmesinde haklı bir nedeninin olmaması gerekir. Kiraya verenin haklı bir nedeninin olup olmadığı, her somut olayda ayrı ayrı değerlendirilir.
Kiracıya tazminat ödenmesi gereken zararlar, kiracının kira sözleşmesinin feshedilmesi nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararlardır. Maddi zararlar, kiracının kira bedeli, taşınma giderleri, emlak vergisi gibi giderlerdir. Manevi zararlar ise, kiracının yaşadığı üzüntü, sıkıntı, rahatsızlık gibi zararlardır.
Kiracı, haksız tahliye nedeniyle tazminat talep etmek için, kira sözleşmesinin feshedilmesinden itibaren bir yıl içinde dava açmalıdır.
Yeniden Kiralama Yasağına Aykırılık Nedeniyle Tazminat Talebi
TBK’nin 355. maddesine göre, kiraya veren, kiralananı ihtiyaç nedeniyle tahliye ettikten sonra, üç yıl geçmeden kiralananı eski kiracıdan başkasına kiraya veremez. Kiraya verenin bu yasağa aykırı davranması halinde, eski kiracı, bu nedenle uğradığı zararların tazmini için kiraya verene karşı tazminat talebinde bulunabilir.
Yeniden kiralama yasağının amacı, kiracının kiralananı tahliye edilmesinden sonra, yeni bir konut bulmak için uğradığı zorlukların giderilmesine yardımcı olmaktır. Bu nedenle, bu yasağa aykırı davranan kiraya veren, eski kiracının uğradığı zararları tazmin etmekle yükümlüdür.
Eski kiracının tazminat talebinde bulunabilmesi için, kiraya verenin kiralananı ihtiyaç nedeniyle tahliye etmiş olması ve kiralananın üç yıl geçmeden eski kiracıdan başkasına kiraya verilmiş olması gerekir.
Eski kiracının tazminat talebinde bulunabileceği zararlar, kiracının kira bedeli, taşınma giderleri, emlak vergisi gibi maddi zararlardır.
Eski kiracı, yeniden kiralama yasağına aykırılık nedeniyle tazminat talep etmek için, kiralananın başka bir kişiye kiraya verilmesinden itibaren bir yıl içinde dava açmalıdır.