Kötü Niyet Tazminatı Nedir?
Kötü niyet tazminatı, iş hukukunda yer alan bir tazminat türüdür. İşveren tarafından, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan ve iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayan bir işçinin iş sözleşmesinin, işverenin kötü niyetli olarak feshi halinde, işçiye ödenen tazminattır.
Kötü niyet tazminatı, işverenin iş sözleşmesini fesih hakkını kötüye kullanması halinde uygulanan bir yaptırımdır. İşverenin, işçinin iş akdini, işçinin haklı bir nedenle işten ayrılmasını engellemek, işçiyi işten çıkarmak için bahane yaratmak, işçiyi tazminat ödemek zorunda bırakmak gibi amaçlarla feshediyor olması halinde, kötü niyet tazminatı gündeme gelebilir.
Kötü Niyet Tazminatının Şartları
Kötü niyet tazminatı talep edilebilmesi için, aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- İşverenin, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin iş sözleşmesini feshetmesi gerekir.
- İşçinin, iş güvencesi hükümlerinden yararlanmaması gerekir.
- İşverenin, iş sözleşmesini feshedene kadar, işçiye karşı kötü niyetli tutum ve davranışlar sergilemesi gerekir.
Kötü Niyetli Tutum ve Davranışlar
İşverenin, iş sözleşmesini feshedene kadar, işçiye karşı kötü niyetli tutum ve davranışlar sergilemesi halinde, kötü niyet tazminatı gündeme gelebilir. Bu tutum ve davranışlar, işçinin haklı bir nedenle işten ayrılmasını engellemek, işçiyi işten çıkarmak için bahane yaratmak, işçiyi tazminat ödemek zorunda bırakmak gibi amaçlarla gerçekleştirilebilir.
Kötü niyetli tutum ve davranışların neler olduğu, her somut olayda, işçinin ve işverenin davranışları birlikte değerlendirilerek belirlenir. Ancak, genel olarak aşağıdaki davranışlar, kötü niyetli tutum ve davranışlar olarak kabul edilebilir:
- İşçinin işyerinde huzursuzluğunu sağlamak
- İşçinin işyerinde itibarını zedelemek
- İşçinin işyerinde yükselmesini engellemek
- İşçinin işyerinde çalışma koşullarını kötüleştirmek
- İşçinin işyerinde ücretini veya diğer haklarını eksik ödemek
Kötü Niyet Tazminatının Hesaplanması
Kötü niyet tazminatı, işçinin kıdem süresine göre hesaplanan bildirim süresinin üç katı tutarındadır. Bildirim süreleri, işçinin kıdem süresine göre şu şekilde belirlenir:
- 1 yıldan az kıdemi olan işçi için: 2 hafta
- 1 yıldan 5 yıla kadar kıdemi olan işçi için: 4 hafta
- 5 yıldan 15 yıla kadar kıdemi olan işçi için: 6 hafta
- 15 yıldan fazla kıdemi olan işçi için: 8 hafta
Örneğin, 5 yıllık kıdemi olan bir işçinin iş sözleşmesi, işveren tarafından kötü niyetle feshedilmişse, işçiye ödenecek kötü niyet tazminatı, 6 haftalık bildirim süresinin üç katı tutarında, yani 108 günlük ücret olacaktır.
Kötü Niyet Tazminatının Davası
Kötü niyet tazminatı talep etmek isteyen işçi, fesih tarihinden itibaren 1 yıl içinde, iş mahkemesinde dava açabilir. Davada, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarih, işçinin kıdemi, işverenin kötü niyetli tutum ve davranışları gibi hususlar ispatlanmalıdır.
İş mahkemesi, işçinin davasını haklı bulursa, işverene kötü niyet tazminatı ödemesine hükmedecektir.
Kötü Niyet Tazminatı ve İş Güvencesi
İş güvencesi hükümlerinden yararlanan bir işçinin iş sözleşmesi, işveren tarafından kötü niyetle feshedilmişse, işçinin işe iadesine karar verilir. İşe iade edilen işçi, işe başlatılmadığı takdirde, işe başlatmama tazminatı da talep edebilir.
İş güvencesi hükümlerinden yararlanmayan bir işçinin iş sözleşmesi, işveren tarafından kötü niyetle feshedilmişse, işçinin işe iadesine karar verilmez. Bu durumda işçi, sadece kötü niyet tazminatı talep edebilir.
Sonuç
Kötü niyet tazminatı, işverenin iş sözleşmesini fesih hakkını kötüye kullanması halinde, işçinin korunması için uygulanan bir yaptırımdır.