Kötüniyet Tazminatı
Giriş
İş hukukunda kötüniyet tazminatı, işveren tarafından işçinin iş sözleşmesinin, işçinin kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarını elde etmesini engellemek amacıyla, kötü niyetli olarak feshedilmesi halinde işçiye ödenen tazminat türüdür.
Kötüniyet Tazminatının Tanımı
Kötüniyet tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinin 6. fıkrasında düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “iş güvencesi kapsamı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, kötüniyetle feshedilmesi halinde işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir.”
Kötüniyet tazminatı, işçinin kıdem ve ihbar tazminatından farklı bir tazminat türüdür. Kıdem ve ihbar tazminatlarının amacı, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesi nedeniyle uğrayacağı maddi kayıpları telafi etmektir. Kötüniyet tazminatının amacı ise, işverenin işçinin haklarını kötüye kullanmasını önlemektir.
Kötüniyet Tazminatının Şartları
Kötüniyet tazminatının şartları şunlardır:
- İşçinin iş güvencesi kapsamı dışında olması gerekir.
- İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi gerekir.
- İş sözleşmesinin kötüniyetle feshedilmesi gerekir.
İşçinin İş Güvencesi Kapsamı Dışında Olması
Kötüniyet tazminatı, iş güvencesi kapsamı dışında kalan işçilere ödenir. İş güvencesi, işçinin belirli süreler boyunca iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilememesini sağlayan bir düzenlemedir.
İş güvencesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, iş güvencesi hükümlerinden yararlanacak işçilerin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- En az bir yıllık kıdeme sahip olması gerekir.
- İşyerinde en az 30 işçinin çalışması gerekir.
İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshedilmesi
Kötüniyet tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi halinde ödenir. İş sözleşmesi, işveren tarafından çeşitli nedenlerle feshedilebilir. Bunlar arasında, işçinin iş sözleşmesinde yer alan yükümlülüklerini ihlal etmesi, işverenin işyerini kapatması, işverenin iflas etmesi gibi nedenler sayılabilir.
İş Sözleşmesinin Kötüniyetle Feshedilmesi
Kötüniyet tazminatının ödenebilmesi için, iş sözleşmesinin kötüniyetle feshedilmiş olması gerekir. Kötüniyet, işverenin işçinin haklarını kötüye kullanmak amacıyla hareket etmesidir.
Kötüniyet tazminatının kötüniyetle fesih şartını yerine getirip getirmediğinin belirlenmesinde, işverenin davranışları ve işçinin iş sözleşmesinin sona ermesinden önceki durumu göz önünde bulundurulur.
İşverenin işçinin iş sözleşmesini kötüniyetle feshettiğine dair bazı örnekler şunlardır:
- İşçinin kıdem ve ihbar tazminatını elde etmesini engellemek amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi
- İşçinin işyerindeki sendikal faaliyetleri nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesi
- İşçinin işyerinde yükselme fırsatı elde etmesi nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesi
Kötüniyet Tazminatının Hesaplanması
Kötüniyet tazminatı, işçinin bildirim süresinin üç katı tutarındadır. Bildirim süresi, işçinin kıdem süresine göre belirlenir.
İşçi kıdem süresine göre bildirim süreleri şu şekildedir:
- 0-1 yıl: 2 hafta
- 1-3 yıl: 4 hafta
- 3-6 yıl: 6 hafta
- 6-10 yıl: 8 hafta
- 10-15 yıl: 10 hafta
- 15-20 yıl: 12 hafta
- 20 yıl ve üzeri: 14 hafta
Örneğin, kıdemi 3 yıl olan bir işçinin bildirim süresi 4 haftadır. Bu işçinin kötüniyet tazminatı, 4 haftalık bildirim süresinin üç katı, yani 12 haftalık ücretidir.
Kötüniyet Tazminatının Talep Edilmesi
Kötüniyet tazminatı, işçi tarafından işveren aleyhine açılacak bir dava ile talep edilebilir. Dava, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
**Kötüniyet Taz