Maddi ve Manevi Tazminat
Giriş
Tazminat, kişinin hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle uğradığı zararın karşılığında, zararı veren kişiden veya kurumdan talep ettiği parasal ödemedir. Tazminat, maddi ve manevi olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkabilir.
Maddi Tazminat
Maddi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi karşılamak için talep edilen tazminat türüdür. Maddi tazminat, kişinin uğradığı zararın giderilmesi için gerekli olan masrafları, iş gücü kaybından kaynaklanan gelir kaybını ve uğradığı diğer maddi zararları kapsar.
Maddi tazminat talep edilebilmesi için, kişinin hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle malvarlığında bir eksilmenin meydana gelmiş olması gerekir. Bu eylem veya işlem, bir haksız fiil, bir sözleşmenin ihlali veya bir suç olabilir.
Maddi tazminat miktarı, zararın miktarına göre belirlenir. Zarar miktarı, zararın niteliğine, zararın meydana geldiği tarihe ve zararın giderilmesi için gerekli olan masraflara göre tespit edilir.
Manevi Tazminat
Manevi tazminat, kişinin hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle duyduğu üzüntü, elem ve yıpranmanın giderilmesi için talep edilen tazminat türüdür. Manevi tazminat, maddi tazminat gibi somut bir zararın karşılığı olarak talep edilmez. Manevi tazminat, kişinin uğradığı manevi zararın telafi edilmesi için bir nevi teselli niteliğindedir.
Manevi tazminat talep edilebilmesi için, kişinin hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle manevi bir zarara uğramış olması gerekir. Bu eylem veya işlem, bir haksız fiil, bir sözleşmenin ihlali veya bir suç olabilir.
Manevi tazminat miktarı, zararın ağırlığına göre belirlenir. Zarar ağırlığı, zararın niteliğine, zararın meydana geldiği tarihe ve zarar görenin kişilik özelliklerine göre tespit edilir.
Maddi ve Manevi Tazminat Arasındaki Farklar
Maddi ve manevi tazminat arasındaki temel farklar şunlardır:
- Maddi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi karşılamak için talep edilirken, manevi tazminat, kişinin hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle duyduğu üzüntü, elem ve yıpranmanın giderilmesi için talep edilir.
- Maddi tazminat, somut bir zararın karşılığı olarak talep edilirken, manevi tazminat, somut bir zararın karşılığı olarak talep edilmez.
- Maddi tazminat miktarı, zararın miktarına göre belirlenirken, manevi tazminat miktarı, zararın ağırlığına göre belirlenir.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası
Maddi ve manevi tazminat davaları, hukuk mahkemelerinde açılır. Dava, zarar gören kişi tarafından, zararı veren kişi veya kuruma karşı açılır.
Maddi ve manevi tazminat davasında, davacı, zararın meydana geldiğini, zararın zarar veren kişi veya kurumdan kaynaklandığını ve zararın giderilmesi için tazminat talep ettiğini ispatlamak zorundadır.
Maddi ve manevi tazminat davasında, mahkeme, zararın miktarını ve tazminat miktarını belirler. Mahkeme, tazminat miktarını belirlerken, zararın ağırlığını, zarar görenin kişilik özelliklerini ve ekonomik durumunu dikkate alır.
Maddi ve Manevi Tazminata İlişkin Örnekler
- Bir trafik kazasında yaralanan kişi, kaza nedeniyle tedavi masrafları, iş gücü kaybı ve sakatlık nedeniyle uğradığı gelir kaybı için maddi tazminat talep edebilir.
- Bir kişi, haksız bir fiil nedeniyle kişilik haklarına saldırıya uğramışsa, bu saldırı nedeniyle duyduğu üzüntü ve elem için manevi tazminat talep edebilir.
- Bir kişi, bir suç nedeniyle hayatını kaybetmişse, yakınları, ölen kişinin desteğinden yoksun kalmaları nedeniyle maddi tazminat talep edebilir.
Sonuç
Maddi ve manevi tazminat, hukuk sistemimizin önemli bir unsurudur. Bu tazminatlar, kişilerin hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle uğradıkları zararın giderilmesini sağlar.
Maddi ve manevi tazminat talep etmek isteyen kişilerin, bu konuda uzman bir avukattan yardım alması faydalı olacaktır.