Maddi Tazminat Nedir?
Maddi tazminat, hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle malvarlığında meydana gelen eksilmenin, yani maddi zararların giderilmesi amacıyla ödenen bedeldir. Diğer bir anlatımla tazminat, zararların giderilmesi amacıyla sorumlu tarafından zarar görene ödenen veya mahkeme tarafından ödenmesine karar verilen parasal bir değer veya edimdir.
Maddi tazminat, kişinin malvarlığındaki bir değer kaybının giderilmesi amacıyla talep edilir. Bu değer kaybı, kişinin malvarlığının bir kısmının yok olması, bir kısmının azalarak değerinin düşmesi veya bir malvarlığı hakkının ihlal edilmesi gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
Maddi Tazminat Türleri
Maddi tazminat, talep edildiği gerekçeye göre farklı türlere ayrılabilir. Bu türlerden bazıları şunlardır:
- Kişisel yaralanma tazminatı: Bir kişinin bedensel veya ruhsal olarak yaralanması sonucunda uğradığı maddi zararların karşılanması için talep edilen tazminattır. Bu tür tazminat, kişinin tedavi masrafları, iş göremezlik süresi boyunca kaybettiği geliri, kalıcı sakatlık nedeniyle uğradığı zararları gibi unsurları kapsar.
- Maddi malların zarar görmesi tazminatı: Bir kişinin mal varlığında bulunan bir malın zarar görmesi sonucunda uğradığı maddi zararların karşılanması için talep edilen tazminattır. Bu tür tazminat, zarar gören malın değeri, onarım veya yenileme masrafları, malın kullanılmaması nedeniyle uğranılan zararlar gibi unsurları kapsar.
- İş kaybı tazminatı: Bir kişinin iş sözleşmesinin haksız feshi veya iş kazası gibi nedenlerle işsiz kalması sonucunda uğradığı maddi zararların karşılanması için talep edilen tazminattır. Bu tür tazminat, kişinin işsiz kaldığı süre boyunca kaybettiği geliri, iş bulmak için harcadığı masrafları, iş yerinde edindiği deneyim ve becerilerin kaybı nedeniyle uğradığı zararları gibi unsurları kapsar.
- Mülkiyet hakkının ihlali tazminatı: Bir kişinin mülkiyet hakkının ihlali sonucunda uğradığı maddi zararların karşılanması için talep edilen tazminattır. Bu tür tazminat, mülkiyetin el değiştirmesi halinde elde edilen tazminat, mülkiyetin kullanımının kısıtlanması nedeniyle uğranılan zararlar, mülkiyetin değerinin düşmesi nedeniyle uğranılan zararlar gibi unsurları kapsar.
Maddi Tazminatın Şartları
Maddi tazminat talep etmek için, aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:
- Hukuka aykırı bir eylem veya işlem olmalıdır. Maddi tazminat, hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle talep edilebilir. Hukuka aykırılık, bir kişinin başka bir kişinin haklarını ihlal etmesidir.
- Maddi zarar meydana gelmiş olmalıdır. Maddi tazminat, maddi zararın giderilmesi amacıyla talep edilir. Maddi zarar, bir kişinin malvarlığında meydana gelen değer kaybıdır.
- Zarar ile eylem veya işlem arasında nedensellik bağı olmalıdır. Maddi zararın, hukuka aykırı eylem veya işlemden kaynaklanması gerekir.
Maddi Tazminatın Hesaplanması
Maddi tazminatın hesaplanmasında, zararın miktarı ve tazminat miktarı arasında bir oransal ilişki kurulmalıdır. Zarar miktarı, zararın meydana geldiği tarihteki değeri esas alınarak hesaplanmalıdır. Tazminat miktarı ise, zararın giderilmesi amacıyla ödenmesi gereken bedeldir.
Maddi tazminatın hesaplanmasında, aşağıdaki unsurlar dikkate alınabilir:
- Zararın türü ve miktarı: Maddi tazminat, kişinin uğradığı maddi zararın türüne ve miktarına göre değişir.
- Zararın meydana geldiği tarihteki değeri: Maddi tazminat, zararın meydana geldiği tarihteki değeri esas alınarak hesaplanır.
- Enflasyon: Maddi tazminatın, enflasyon nedeniyle meydana gelen değer kaybı da göz önünde bulundurularak hesaplanması gerekir.
- Zarar görenin ekonomik durumu: Maddi tazminatın, zarar görenin ekonomik durumunu da dikkate alarak hesaplanması gerekir.
Maddi Tazminat Davası
Maddi tazminat talebi, hukuk mahkemesinde açılan bir dava ile yapılır. Maddi tazminat davası, zarar gören tarafından açılabilir. Zarar gören, dava dilekçesinde, hukuka aykırı eylem veya işlemin ne olduğunu, bu eylem veya işlemden kaynaklanan maddi zararını ve tazminat miktarını belirtmelidir.
Maddi tazminat davasında, mahkeme, zararın miktarını ve tazminat miktarını