Manevi Tazminat Harcı Nedir?
Manevi tazminat, bir kimsenin kişilik haklarının ihlali nedeniyle uğradığı manevi zararın giderilmesi amacıyla karşı taraftan talep edilen parasal tazminattır. Manevi tazminat, maddi tazminat gibi, zararın giderilmesi amacıyla değil, zarar görenin uğradığı acının, elemin, üzüntünün karşılanması amacıyla talep edilir.
Manevi tazminat davaları, hukuk mahkemelerinde görülür. Dava açarken, talep edilen manevi tazminat miktarının üzerinden bir harç ödenmesi gerekir. Bu harç, 2023 yılı için binde 68,31’dir. Ancak, ölüm ve cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında peşin alınan harcın oranı yirmide bir olarak uygulanır. Bu durumda, harç oranı binde 3,415’e düşer.
Manevi Tazminat Harcının Hesaplanması
Manevi tazminat harcı, talep edilen tazminat miktarının üzerinden hesaplanır. Örneğin, 100.000 TL manevi tazminat talebinde bulunuluyorsa, ödenmesi gereken harç miktarı şu şekilde hesaplanır:
100.000 TL * 0,003415 = 341,50 TL
Ödenmesi gereken harç miktarı, 25,60 TL’den az olamaz. Bu durumda, harç miktarı 25,60 TL’ye tamamlanır.
Manevi Tazminat Harcının Ödenmesi
Manevi tazminat harcı, dava açılırken peşin olarak ödenir. Harç, davacı tarafından, davalı tarafından veya her iki taraf tarafından birlikte ödenebilir.
Harç, dava açılacağı yer mahkemesinin veznesine veya Maliye Bakanlığına bağlı tahsilat dairelerine yatırılabilir. Harç makbuzu, dava dilekçesi ile birlikte mahkemeye sunulur.
Manevi Tazminat Harcının İadesi
Davanın reddine karar verilmesi halinde, ödenen manevi tazminat harcı geri iade edilir. Ancak, davanın kısmen kabulüne karar verilmesi halinde, ödenen harç miktarı, kabul edilen tazminat miktarı ile orantılı olarak iade edilir.
Manevi Tazminat Harcından Muafiyet
Harçlar Kanunu’nda, bazı kişilere manevi tazminat harcından muafiyet tanınmıştır. Bu kişiler, şunlardır:
- Devlet
- İl özel idaresi
- Belediye
- Vakıflar
- Dernekler
- Kamu yararına çalışan dernekler
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
- Silahlı Kuvvetler
- Emniyet Genel Müdürlüğü
- Jandarma Genel Komutanlığı
Manevi Tazminat Harcına İtiraz
Manevi tazminat harcına itiraz, harç miktarının tespit edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde yapılabilir. İtiraz, harç miktarını belirleyen mahkemeye yapılır. İtirazın, mahkemece kabul edilmesi halinde, ödenen harç miktarı geri iade edilir.
Manevi Tazminat Harcı ile İlgili Diğer Hususlar
- Manevi tazminat harcı, tahakkuk tarihindeki harç oranları üzerinden hesaplanır.
- Manevi tazminat davasında, davacı tarafından ayrıca avukatlık ücreti de talep edilebilir. Avukatlık ücreti, dava sonucuna göre belirlenir.
- Manevi tazminat davalarında, davacı tarafından yapılan yargılama giderleri de karşı tarafa yükletilebilir.
Manevi Tazminat Harcı Örnekleri
Aşağıda, bazı manevi tazminat davalarında talep edilen tazminat miktarları ve ödenmesi gereken harç miktarları yer almaktadır:
- Ölümlü trafik kazasında hayatını kaybeden kişinin yakınları tarafından talep edilen manevi tazminat miktarı: 100.000 TL
- Cinsel saldırıya uğrayan kişinin manevi tazminat talebi: 50.000 TL
- İftira nedeniyle kişilik hakları ihlal edilen kişinin manevi tazminat talebi: 25.000 TL
Bu örneklerden de anlaşılacağı üzere, manevi tazminat davalarında talep edilen tazminat miktarı, olayın niteliğine ve davacının uğradığı zararın ağırlığına göre değişmektedir.