Organik Kimya
Organik kimya, karbon bileşiklerinin kimyasıdır. Karbon, kimyasal olarak oldukça aktif bir elementtir ve çok çeşitli bileşikler oluşturabilir. Organik bileşikler, canlı organizmaların temel yapı taşlarıdır ve aynı zamanda günlük yaşamımızda kullanılan birçok maddenin de temelini oluştururlar.
Organik Kimyanın Tarihçesi
Organik kimya, ilk olarak 18. yüzyılda, canlı organizmalardan elde edilen bileşiklerin, inorganik bileşiklerden farklı olduğuna inanıldığında ortaya çıkmıştır. Bu dönemde, organik bileşiklerin laboratuvar ortamında sentezlenmesi mümkün değildi ve organik bileşiklerin oluşumunun, canlı organizmalar tarafından gerçekleştirildiği düşünülüyordu.
- yüzyılda, Alman kimyacı Friedrich Wöhler, laboratuvar ortamında üreyi sentezleyerek, organik bileşiklerin, canlı organizmalardan bağımsız olarak da oluşturulabileceğini göstermiştir. Bu keşif, organik kimyanın gelişiminde önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Günümüzde, organik kimya, kimyanın en hızlı gelişen dallarından biridir. Organik kimya alanındaki araştırmalar, yeni ilaçların, polimerlerin, yakıtların ve diğer maddelerin geliştirilmesine yol açmaktadır.
Organik Bileşiklerin Özellikleri
Organik bileşikler, karbon atomlarının oluşturduğu zincir veya halka yapıları içerir. Karbon atomları, diğer atomlarla kovalent bağ oluşturarak çok çeşitli yapılar oluşturabilir.
Organik bileşikler, fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre sınıflandırılabilir. Fiziksel özellikleri bakımından organik bileşikler, genellikle sıvı, katı veya gaz halindedir. Kimyasal özellikleri bakımından organik bileşikler, doymuş, doymamış veya aromatik olabilir.
Doymuş Organik Bileşikler
Doymuş organik bileşikler, karbon atomları arasında sadece tek bağ içeren bileşiklerdir. Alkanlar, sikloalkanlar ve arilalkanlar, doymuş organik bileşiklere örnek olarak verilebilir.
Doymamış Organik Bileşikler
Doymamış organik bileşikler, karbon atomları arasında çift veya üçlü bağ içeren bileşiklerdir. Alkenler, alkinler, aromatik bileşikler ve alkenil halojenürler, doymamış organik bileşiklere örnek olarak verilebilir.
Aromatik Organik Bileşikler
Aromatik organik bileşikler, altıgen halka yapısına sahip bileşiklerdir. Bu halkanın içinde, sp2 hibrit orbitalleri ile bağlanmış karbon atomları bulunur. Aromatik organik bileşikler, genellikle yüksek erime ve kaynama noktalarına sahiptir.
Organik Bileşiklerin Adlandırılması
Organik bileşikler, Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) tarafından belirlenen kurallara göre adlandırılır. Bu kurallar, bileşiklerin yapısını ve özelliklerini yansıtacak şekilde oluşturulmuştur.
Organik Bileşiklerin Kullanım Alanları
Organik bileşikler, günlük yaşamımızda kullandığımız birçok maddenin temelini oluşturur. Bu maddelerden bazıları şunlardır:
- İlaçlar: İlaçlar, insan sağlığını korumak ve geliştirmek için kullanılan maddelerdir. Organik bileşikler, ilaçların ana bileşenlerinden biridir.
- Polimerler: Polimerler, uzun zincirler halinde bağlanmış monomerlerden oluşan maddelerdir. Plastikler, kauçuklar ve sentetik lifler, polimerlerden elde edilir.
- Yakıtlar: Yakıtlar, enerji üretmek için kullanılan maddelerdir. Benzin, mazot ve doğal gaz gibi yakıtların çoğu, organik bileşiklerden oluşur.
- Gıda katkı maddeleri: Gıda katkı maddeleri, gıdaların kalitesini ve raf ömrünü artırmak için kullanılan maddelerdir. Aroma verici, renklendirici ve koruyucu maddeler, gıda katkı maddelerine örnek olarak verilebilir.
Organik Kimya Araştırmaları
Organik kimya alanındaki araştırmalar, yeni ilaçların, polimerlerin, yakıtların ve diğer maddelerin geliştirilmesine yol açmaktadır. Bu araştırmalar, aynı zamanda, çevre kirliliği ve iklim değişikliği gibi küresel sorunların çözümüne de katkıda bulunmaktadır.
Organik Kimya ile İlgili Bazı Terimler
- Karbon iskeleti: Organik bileşiklerin temel yapısını oluşturan karbon atomları ve aralarındaki bağlar.
- Hidrojenasyon: Doymamış organik bileşiklere hidrojen atomlarının eklenerek doymuş hale getirilmesi.
- Oksidasyon: Organik bileşiklerde elektronların kaybedilmesi.
- Redüksiyon: Organik bileşiklerde elektronların kazanılması.
- Polimerleşme: Monomerlerin uzun zinc