Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Tazminatı
Giriş
Özel hayat, kişinin kendisi ile ilgili, başkalarının bilgisine ve müdahalesine kapalı olan, kişiye özel olan her türlü bilgi ve faaliyeti kapsar. Özel hayatın gizliliği, kişinin kendi hakkındaki bilgilerin ve faaliyetlerin başkaları tarafından bilinmesini istememe hakkıdır. Bu hak, kişinin kişilik değerlerini korumak ve kişinin kendi hayatı üzerinde denetim sahibi olmasını sağlamak için önemlidir.
Türk hukukunda özel hayatın gizliliği, Anayasa’nın 20. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Bu hakkın ihlali halinde, hâkim tarafından maddi ve manevi tazminata hükmedilir.”
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu
Türk Ceza Kanunu’nun 134. maddesinde özel hayatın gizliliğini ihlal suçu düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.”
Bu maddeye göre, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, kişinin özel hayatına ait olan bilgilerin veya faaliyetlerin başkaları tarafından bilinmesini istemediği halde bilinmesini sağlamak şeklinde tanımlanabilir. Bu suç, hem hukuka aykırı hem de kusurlu bir fiil ile işlenebilmektedir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun unsurları şu şekildedir:
- Fail, bir kişi olmalıdır.
- Fail, başkasının özel hayatına ait olan bilgilerin veya faaliyetlerin bilinmesini istemediği halde bilinmesini sağlamalıdır.
- Fail, bu fiili hukuka aykırı olarak yapmalıdır.
- Fail, bu fiili kusurlu olarak yapmalıdır.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Tazminatı
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, hem ceza hem de tazminat hukuku açısından yaptırıma tabi tutulmaktadır. Bu suçun mağduru olan kişi, hem ceza davası açarak failin cezalandırılmasını talep edebilir hem de hukuk davası açarak maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal tazminatı, kişinin kişilik değerlerinde oluşan manevi zararı gidermek için ödenen bir tazminat türüdür. Bu tazminat, kişinin yaşadığı acı, elem, üzüntü, itibar kaybı gibi zararları karşılamak için ödenir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal tazminatının miktarı, her somut olayın özelliklerine göre belirlenir. Bu tazminatın miktarını belirleyen başlıca unsurlar şunlardır:
- İhlal edilen hakkın önemi
- İhlal eden fiilin ağırlığı
- İhlal edilen hakkın mağduru üzerindeki etkisi
- Mağdurun sosyal ve ekonomik durumu
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Tazminatı Davasının Açılması
Özel hayatın gizliliğini ihlal tazminatı davası, Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılır. Bu davayı, özel hayatın gizliliği ihlal edilen kişi açabilir.
Dava dilekçesinde, davacının kimliği, davalı tarafın kimliği, ihlal edilen hakkın niteliği, ihlal eden fiilin unsurları, ihlal edilen hakkın mağduru üzerindeki etkisi ve tazminat talebi gibi hususlar belirtilmelidir.
Dava sonucunda, mahkeme, ihlal edilen hakkın mağduru lehine tazminata hükmedebilir.
Örnek Davalar
Türk hukukunda, özel hayatın gizliliğini ihlal tazminatı davalarında verilen bazı kararlar şu şekildedir:
-
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2017/16178 E. 2018/1382 K. sayılı kararında, bir kişinin cep telefonunu izinsiz olarak alarak özel hayatına ait görüntüleri kayda alan kişi hakkında tazminat kararı verilmiştir. Mahkeme, davacının yaşadığı acı, elem ve üzüntüye karşılık olarak 5.000 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetmiştir.
-
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2019/1006 E. 2019/1322 K. sayılı kararında, bir kişinin evinin bahçesine izinsiz olarak gizli kamera yerleştiren kişi hakkında tazminat kararı verilmiştir. Mahkeme, davacının yaşadığı itibar kaybı ve huzursuzluğa karşılık olarak 10.000 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetmiştir.
-
**Yargıtay 17. Hukuk Dai