Özel Sektör Tazminat Hakkı
Özel sektörde çalışan işçiler, iş kanununda yer alan hükümler çerçevesinde tazminat alma hakkına sahiptir. Bu tazminatlar, işçinin iş akdinin hangi sebeple sona erdiğine göre farklılık göstermektedir.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin iş akdinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshedilmesi veya işçinin haklı bir nedenle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin, işverenin işyerinde en az bir yıl süreyle çalışması gerekir.
Kıdem tazminatının miktarı, işçinin çalıştığı her tam yıl için brüt maaşının 30 günlük tutarı kadardır. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir. Örneğin, asgari ücretle çalışan bir işçinin 10 yıl boyunca aynı işyerinde çalışması durumunda, kıdem tazminatı tutarı 300.000 TL olacaktır.
İhbar Tazminatı
İhbar tazminatı, işçinin iş akdinin işveren tarafından feshedilmesi durumunda, işçiye iş araması için verilen bir tazminat türüdür. İhbar tazminatına hak kazanabilmek için işçinin, işverenin işyerinde en az altı ay süreyle çalışması gerekir.
İhbar tazminatının miktarı, işçinin çalıştığı her tam yıl için brüt maaşının yarısı kadardır. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir. Örneğin, asgari ücretle çalışan bir işçinin 10 yıl boyunca aynı işyerinde çalışması durumunda, ihbar tazminatı tutarı 150.000 TL olacaktır.
İş Güvenliği Tazminatı
İş güvenliği tazminatı, işçinin işyerinde geçirdiği bir iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda iş göremez hale gelmesi durumunda, işçiye ödenen bir tazminat türüdür. İş güvenliği tazminatına hak kazanabilmek için işçinin, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu iş göremez hale gelmesi gerekir.
İş güvenliği tazminatının miktarı, işçinin iş göremezlik derecesine göre belirlenir. İş göremezlik derecesi %100 ise, işçiye iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki brüt maaşının %70’i kadar tazminat ödenir. İş göremezlik derecesi %50 ise, işçiye iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki brüt maaşının %35’i kadar tazminat ödenir.
Yıllık Ücretli İzin Tazminatı
Yıllık ücretli izin tazminatı, işçinin işveren tarafından yıllık izin hakkını kullanmasına izin verilmemesi durumunda, işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Yıllık ücretli izin tazminatına hak kazanabilmek için işçinin, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte yıllık izin hakkını kullanmasına izin verilmemiş olması gerekir.
Yıllık ücretli izin tazminatının miktarı, işçinin yıllık izin hakkının karşılığı olan ücret kadardır.
Eksik Ödenmiş Ücret Tazminatı
Eksik ödenmiş ücret tazminatı, işçinin işveren tarafından eksik ücret ödenmesi durumunda, işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Eksik ödenmiş ücret tazminatına hak kazanabilmek için işçinin, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte eksik ödenmiş ücreti talep etmiş olması gerekir.
Eksik ödenmiş ücret tazminatının miktarı, işçinin eksik ödenmiş ücreti kadardır.
İşverenin İş Sözleşmesini Haklı Sebeple Feshi
İşveren, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları, işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde etkisi altında gelmesi, işyerinde hırsızlık veya benzeri suç işlemesi gibi hallerde, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. İşverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, işçi kıdem tazminatı alamaz.
İşçinin İş Sözleşmesini Haklı Sebeple Feshi
İşçi, işverenin kendisine karşı ağır ve haksız fiillerde bulunması, işverenin iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını değiştirmesi, işverenin ücreti geç veya eksik ödemesi gibi hallerde, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, işçi kıdem tazminatı alabilir.
Tazminatların Talep Edilmesi
İşçiye ödenmesi gereken