Sigortasız Çalışan İşçi Tazminat Alabilir Mi?
Türkiye’de işçiler, iş kanunu kapsamında çeşitli haklara sahiptir. Bu haklar arasında, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, iş güvencesi tazminatı, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ücretli izin ücreti gibi haklar yer almaktadır.
İşverenler, işçilerin bu haklarını tam ve eksiksiz olarak yerine getirmekle yükümlüdür. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen işverenler, işçiler tarafından açılacak davalarda tazminata mahkum edilebilirler.
Sigortasız çalışan işçiler de, bu haklara sahip oldukları gibi, tazminat da alabilirler. Ancak, sigortasız çalışan işçilerin tazminat alma hakkı, bazı şartlara bağlıdır.
Sigortasız Çalışan İşçinin Tazminat Alma Şartları
Sigortasız çalışan işçinin tazminat alabilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:
- İşçinin, işverene karşı bir iş sözleşmesi ile bağlı olması gerekir.
- İşçinin, sigortasız çalıştığı süre boyunca işyerinde fiilen çalışmış olması gerekir.
- İşçinin, sigortasız çalıştığı süreyi ispatlamış olması gerekir.
İş Sözleşmesinin Varlığı
Sigortasız çalışan işçinin tazminat alabilmesi için, işverene karşı bir iş sözleşmesi ile bağlı olması gerekir. Bu sözleşme, yazılı veya sözlü olabilir.
Fiili Çalışma
Sigortasız çalışan işçinin tazminat alabilmesi için, sigortasız çalıştığı süre boyunca işyerinde fiilen çalışmış olması gerekir. Bu çalışma, işyerinde işverenin gözetimi ve denetimi altında yapılmış olmalıdır.
Sigortasız Çalışma Süresinin İspatı
Sigortasız çalışan işçinin tazminat alabilmesi için, sigortasız çalıştığı süreyi ispatlamış olması gerekir. Bu ispat, işçinin işyerinde çalıştığına dair belgelerle, tanık beyanlarıyla veya işverenin beyanlarıyla yapılabilir.
Sigortasız Çalışan İşçinin Alabileceği Tazminatlar
Sigortasız çalışan işçi, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde, aşağıdaki tazminatlardan birini veya birkaçını talep edebilir:
-
Kıdem tazminatı: İşçinin, işyerinde en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir nedene dayanmaksızın feshedilmesi halinde, kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatının miktarı, işçinin brüt ücretine ve hizmet süresine göre hesaplanır.
-
İhbar tazminatı: İşçinin, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir nedene dayanmaksızın feshedilmesi halinde, ihbar tazminatına hak kazanır. İhbar tazminatının miktarı, işçinin brüt ücretine ve iş sözleşmesinin süresine göre hesaplanır.
-
İş güvencesi tazminatı: İşçinin, 30 ve üzeri işçinin çalıştığı bir işyerinde çalışıyor olması ve sigortasız çalıştırıldığını SGK’ya bildirdiği için işten çıkarılmış olması halinde, iş güvencesi tazminatına hak kazanır. İş güvencesi tazminatının miktarı, en az dört ay ve en fazla sekiz aylık ücret tutarındadır.
Kötü Niyet Tazminatı: İşçinin, 30’un altında işçinin çalıştığı bir işyerinde çalışıyor olması ve sigortasız çalıştırıldığını SGK’ya bildirdiği için işten çıkarılmış olması halinde, işveren kötü niyetli sayılmakta ve ihbar tazminatının üç katı tutarında kötü niyet tazminatı ödemektedir.
Sigortasız Çalışan İşçinin Tazminat Alma Süresi
Sigortasız çalışan işçinin tazminat alma süresi, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. İşçi, bu süre içinde tazminat talebiyle dava açabilir.
Sigortasız Çalışan İşçinin Tazminat Davası Nasıl Açılır?
Sigortasız çalışan işçi, tazminat talebiyle dava açmak için öncelikle arabuluculuk yoluna başvurmalıdır. Arabuluculuk görüşmeleri sonuçsuz kalırsa, işçi dava açabilir.
Tazminat davası, işçinin ikametgahının bulunduğu yer iş mahkemesinde açılır. Davada, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarih, sigortasız çalıştığı süre, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, iş güvencesi tazminatı veya kötü niyet tazminatı talebi gibi hususlar belirtilmelidir.
**Sigortasız Çalışan İş