Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri
Sosyal bilimler, insan davranışı ve toplumu inceleyen bilim dallarını kapsar. Bu bilim dalları, doğal bilimler gibi deneysel yöntemlere dayalı değil, daha çok gözlem, görüşme ve anket gibi yöntemlere dayalı olarak çalışır. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, bu bilim dallarında bilgi üretmek için kullanılan yöntemlerdir.
Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, temel olarak iki ana yaklaşıma dayanır: nicel ve nitel yaklaşımlar. Nicel yaklaşım, sayısal verileri kullanarak araştırma yapar. Bu yaklaşımda, araştırmanın amacı, belirli bir sorunun cevabını bulmak veya bir ilişkinin varlığını veya yokluğunu test etmektir. Nicel araştırma yöntemleri arasında anket, test, deney ve gözlem yer alır.
Nitel yaklaşım, sayısal veriler yerine sözlü verileri kullanarak araştırma yapar. Bu yaklaşımda, araştırmanın amacı, bir olayı veya durumu anlamaya çalışmaktır. Nitel araştırma yöntemleri arasında görüşme, odak grup görüşmesi, doküman analizi ve etnografya yer alır.
Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, bir araştırmanın tasarımından, verilerin toplanmasından ve analiz edilmesinden, araştırma bulgularının rapor edilmesine kadar olan süreci kapsar. Bu süreç, aşağıdaki aşamalardan oluşur:
- Araştırma sorununun belirlenmesi ve sınırlandırılması: Araştırmanın amacı, kapsamı ve sınırlarının belirlenmesidir.
- Literatür taraması: Araştırma konusu ile ilgili daha önce yapılmış çalışmaların incelenmesidir.
- Hipotezlerin geliştirilmesi: Araştırmanın amacını ve kapsamını karşılayacak hipotezlerin geliştirilmesidir.
- Veri toplama yönteminin belirlenmesi: Araştırma sorununu ve hipotezlerini test etmek için gerekli verilerin toplanacağı yöntemin belirlenmesidir.
- Verilerin toplanması: Belirlenen yöntem kullanılarak verilerin toplanması ve kayıt altına alınmasıdır.
- Verilerin analizi: Toplanan verilerin analiz edilmesi ve yorumlanmasıdır.
- Araştırma bulgularının rapor edilmesi: Araştırma bulgularının, araştırma sorunu ve hipotezleri açısından değerlendirilmesi ve raporlanmasıdır.
Nicel Araştırma Yöntemleri
Nicel araştırma yöntemleri, sayısal verileri kullanarak araştırma yapan yöntemlerdir. Bu yöntemler, sosyal bilimlerde bilgi üretmek için en yaygın olarak kullanılan yöntemlerdir.
Anket: Anket, araştırma konusu ile ilgili bilgi toplamak için kullanılan bir yöntemdir. Anketlerde, araştırmaya katılan kişilere, araştırmacının belirlediği sorular sorulur ve bu sorulara verilen yanıtlar analiz edilir. Anketler, genellikle büyük ölçekli araştırmalarda kullanılır.
Test: Test, araştırma konusu ile ilgili bilgi ve beceri düzeyini ölçmek için kullanılan bir yöntemdir. Testlerde, araştırmaya katılan kişilere, belirli bir konudaki bilgi ve becerilerini ölçmek için tasarlanmış sorular sorulur. Testler, genellikle eğitim ve öğretim alanında kullanılır.
Deney: Deney, bir değişkenin diğer bir değişken üzerindeki etkisini test etmek için kullanılan bir yöntemdir. Deneylerde, araştırmacı, bir değişkeni kontrol altında tutar ve diğer değişkeni değiştirir. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için, deney öncesinde ve sonrasında veriler toplanır ve analiz edilir. Deneyler, genellikle doğa bilimlerinde ve mühendislikte kullanılır.
Gözlem: Gözlem, bir olayı veya durumu olduğu gibi gözlemlemek için kullanılan bir yöntemdir. Gözlemlerde, araştırmacı, araştırma konusu ile ilgili gözlemlerini sistematik bir şekilde kayıt altına alır. Gözlemler, genellikle doğa bilimlerinde ve sosyal bilimlerde kullanılır.
Nitel Araştırma Yöntemleri
Nitel araştırma yöntemleri, sözlü verileri kullanarak araştırma yapan yöntemlerdir. Bu yöntemler, sosyal bilimlerde bilgi üretmek için oldukça önemli bir yere sahiptir.
Görüşme: Görüşme, araştırma konusu ile ilgili bilgi toplamak için kullanılan bir yöntemdir. Görüşmelerde, araştırmacı, araştırmaya katılan kişilerle yüz yüze veya telefonla görüşür ve bu kişilerden araştırma konusu ile ilgili sorular sorar. Görüşmeler, genellikle küçük ölçekli araştırmalarda kullanılır.
Odak grup görüşmesi: Odak grup görüşmesi, bir grup kişinin bir konu hakkında görüşlerini ifade etmesini sağlamak için kullanılan bir yöntemdir. Odak grup görüşmelerinde, araştırmacı, araştırma konusu ile ilgili belirli bir soruyu veya konuyu tartışmak için bir grup kişiyi bir araya getirir. Odak grup görüşmeleri, genellikle sosyal bilimlerde kullanılır.
Doküman analizi: Doküman analizi, araştırma konusu ile ilgili bilgi toplamak için kullanılan bir yöntemdir. Doküman analizi, gazete makaleleri, kitaplar, raporlar, mektuplar, e