İşten Çıkış Tazminatı Nedir?
İşten çıkış tazminatı, iş sözleşmesinin işveren veya işçi tarafından haklı veya haksız bir nedene dayanılarak feshedilmesi durumunda, işçiye ödenen maddi bir tazminattır. İşten çıkış tazminatı, işçinin yeni bir iş bulana kadar maddi zorluk çekmesini önlemek ve işverenin işçiyi haksız yere işten çıkarmasını caydırmak amacıyla ödenir.
İşten Çıkış Tazminatı Türleri
İşten çıkış tazminatı, iki ana başlıkta incelenebilir:
- Kıdem tazminatı: İşçinin işverene bağlı olarak çalıştığı her tam yıl için, bir yıllık ücreti tutarında ödenen tazminattır. Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin haklı veya haksız bir nedene dayanılarak feshedilmesine bakılmaksızın, işçiye ödenmesi gereken bir tazminattır.
- Haksız fesih tazminatı: İşverenin iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın veya işçinin haklı bir nedene dayanılarak iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçiye ödenen tazminattır. Haksız fesih tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshi nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararları karşılamak amacıyla ödenir.
Kıdem Tazminatının Şartları
Kıdem tazminatının ödenebilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- İşçinin işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
- İş sözleşmesinin haklı veya haksız bir nedene dayanılarak feshedilmiş olması gerekir.
Haksız Fesih Tazminatının Şartları
Haksız fesih tazminatının ödenebilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın veya işçinin haklı bir nedene dayanılarak iş sözleşmesini feshetmesi gerekir.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshi nedeniyle maddi veya manevi zarara uğramış olması gerekir.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin işverene bağlı olarak çalıştığı her tam yıl için, bir yıllık ücreti tutarında ödenir. İşçinin ücreti, çıplak brüt ücret üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan ücret, işçinin son 3 aylık ücretidir.
Haksız Fesih Tazminatının Hesaplanması
Haksız fesih tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshi nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararları karşılamak amacıyla ödenir. Bu nedenle, haksız fesih tazminatının miktarı, işçinin uğradığı zararın miktarına göre değişebilir.
Haksız fesih tazminatının miktarını belirlemede dikkate alınan faktörler şunlardır:
- İşçinin iş sözleşmesinin feshi nedeniyle uğradığı maddi zararlar, örneğin boşta geçen süre ücreti, yeni iş arama masrafları, vb.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshi nedeniyle uğradığı manevi zararlar, örneğin işyerinde edindiği itibarın kaybı, vb.
İşten Çıkış Tazminatının Ödenmesi
İşten çıkış tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesinden itibaren en geç 20 gün içinde ödenir. İşveren tarafından bu süre içinde tazminat ödenmemesi halinde, işçi ihtar çekerek tazminatın ödenmesini talep edebilir. İşveren, ihtarın tebliğinden itibaren 10 gün içinde tazminatı ödemezse, işçi icra takibi başlatabilir.
İşten Çıkış Tazminatı Davası
İşveren tarafından işten çıkış tazminatı ödenmemesi halinde, işçi işveren aleyhine işe iade davası açabilir. İşe iade davası sonucunda, işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesinin haklı bir nedene dayanmadığı tespit edilirse, işçinin işe iadesi veya tazminat ödenmesi kararı verilir.
İşten Çıkış Tazminatı ile İlgili Yargıtay Kararları
Yargıtay, işten çıkış tazminatı ile ilgili olarak verdiği kararlarda, işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi nedeniyle uğradığı zararların tazmin edilmesini esas almaktadır. Yargıtay, bu kapsamda, işçinin iş sözleşmesinin feshi nedeniyle boşta geçen süre ücreti, yeni iş arama masrafları, işyerinde edindiği itibarın kaybı, vb. gibi zararların tazmin edilmesine karar vermektedir.
**İşten Çıkış Tazminatıi