Tazminat Brütten mi Hesaplanır?
Tazminat, bir işçinin işveren tarafından işten çıkarılması durumunda, işçiye ödenen bir maddi tazminattır. Tazminat, işçinin kıdemi, işyerinde aldığı ücret ve işten çıkarılma gerekçesi gibi unsurlara göre hesaplanır.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her bir yıl için, brüt ücretin 30 günlük tutarıdır. 30 günlük ücret; normal ücret ve çalışanın aldığı diğer menfaatlerden oluşur.
İhbar tazminatı, işçinin işveren tarafından işten çıkarılması durumunda, işçinin işverene bildirim süresine uymaması halinde, işçiye ödenmesi gereken bir tazminattır. Bildirim süresi, işçinin kıdemine göre değişmektedir.
Tazminat hesaplanırken, işçinin brüt ücreti esas alınır. İşçinin aldığı net ücret, brüt ücretten yapılan kesintiler sonrasında kalan tutardır. Bu kesintiler arasında, sigorta primi, vergi, sendika aidatı gibi giderler yer almaktadır.
Tazminat hesaplamasında, işçinin brüt ücreti dikkate alınmasının nedeni, işçinin işverene sağladığı emeğin ve işyerinde kazandığı deneyimin karşılığını ifade etmesidir. Brüt ücret, işçinin işverene sağladığı emeğin ve işyerinde kazandığı deneyimin karşılığını ifade eden, vergi ve diğer kesintiler öncesindeki ücrettir. Bu nedenle, tazminat hesaplanırken, işçinin brüt ücreti esas alınır.
Tazminat hesaplamasında, işçinin aldığı diğer menfaatler de dikkate alınır. Bu menfaatler arasında, yol yardımı, yemek yardımı, giyim yardımı, yakacak yardımı, ikramiye, prim gibi ödemeler yer almaktadır.
Tazminat hesaplanırken, yıl kesirleri de dikkate alınır. Örneğin, bir işçi 1,5 yıl çalışmışsa, bu işçiye 1,5 yıl için tazminat ödenir. 1,5 yıl, 18 ay olarak hesaplanır. Bu işçiye 18 ay için brüt ücreti ödenir.
Tazminat hesaplanırken, işçinin son aldığı brüt ücret esas alınır. İşçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca aldığı ücretler, tazminat hesaplanırken dikkate alınmaz.
İşçi, işveren tarafından işten çıkarıldığı tarihte, tazminatını almaya hak kazanır. İşveren, işçinin tazminatını, işçinin işten çıkarıldığı tarihten itibaren en geç 20 gün içinde ödemekle yükümlüdür.
İşveren, tazminatını zamanında ödemediği takdirde, işçiye gecikme cezası ödemek zorundadır. Bu ceza, her ay için tazminatın %2’sidir.
İşçi, tazminatını alamadığı takdirde, iş mahkemesinde dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin tazminatını almasına karar verirse, işveren, işçiye tazminatı ve gecikme cezası ile birlikte ödemekle yükümlüdür.
Tazminat, işçinin işverene olan bir hakkıdır. İşçi, bu hakkını işverene karşı ileri sürebilir.
Tazminat hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şunlardır:
- İşçinin aldığı brüt ücret, tazminat hesaplanırken dikkate alınan temel unsurdur.
- İşçinin aldığı diğer menfaatler de tazminat hesaplanırken dikkate alınır.
- Yıl kesirleri de tazminat hesaplanırken dikkate alınır.
- İşçinin son aldığı brüt ücret esas alınır.
- İşçi, tazminatını alamadığı takdirde, iş mahkemesinde dava açabilir.
Örnek:
Bir işçi, işyerinde 5 yıl çalışmış ve son aldığı brüt ücreti 10.000 TL olsun. Bu işçiye ödenecek kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 5 yıl * 10.000 TL/yıl = 50.000 TL
Yani, bu işçiye 50.000 TL kıdem tazminatı ödenir.
**Sonuç olarak, tazminat, işçinin işveren tarafından işten çıkarılması durumunda, işçiye ödenen bir maddi tazminattır. Tazminat hesaplanırken, işçinin brüt ücreti esas alınır. İşçinin aldığı diğer menfaatler de tazminat hesaplanırken dikkate alınır. Yıl kesirleri de