Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin işverene bağlı olarak çalıştığı süreye karşılık olarak hak kazandığı bir tazminat türüdür. İş Kanunu’nun 147. maddesinde kıdem tazminatının tanımı şu şekilde yapılmıştır:
“İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin, işyerinde çalışmış olduğu her tam yıl için, işverence kendisine en az üç ayda bir ödenen ücreti tutarında kıdem tazminatı verilir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Ancak, kıdem tazminatı miktarı, işverenin son 30 günlük fiili ödemesinin en fazla 24 katı tutarını geçemez.”
Bu tanıma göre, kıdem tazminatı alabilmesi için işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalışmış olduğu her tam yıl için, son 30 günlük brüt ücretinin 30’da biri tutarında ödenir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü
Kıdem tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = (İşçinin son 30 günlük brüt ücreti) x (Çalışma süresi)
Örneğin, bir işçinin son 30 günlük brüt ücreti 10.000 TL ise ve işçinin işyerinde 5 yıl çalışmışsa, kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (10.000 TL) x (5 yıl) = 50.000 TL
Kıdem Tazminatı Hesaplamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kıdem tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şunlardır:
- İşçinin işyerinde fiilen çalışmış olması gerekir.
- İşçinin iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi gerekir.
- İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
- Kıdem tazminatı miktarı, işverenin son 30 günlük fiili ödemesinin en fazla 24 katı tutarını geçemez.
Kıdem Tazminatı Ödenmesi Gereken Haller
Kıdem tazminatının ödenmesi gereken haller şunlardır:
- İş sözleşmesinin işçinin isteği ile feshi halinde, işçinin fesih tarihindeki kıdemi en az bir yıl ise.
- İş sözleşmesinin işverenin haklı nedenle feshi halinde, işçinin fesih tarihindeki kıdemi en az bir yıl ise.
- İş sözleşmesinin işverenin geçerli nedenle feshi halinde, işçinin fesih tarihindeki kıdemi en az altı ay ise.
- İş sözleşmesinin işçinin emekliliği nedeniyle feshi halinde.
- İş sözleşmesinin işçinin işverene veya üçüncü kişilere karşı işlediği bir suç veya kabahat nedeniyle işveren tarafından haklı nedenle feshi halinde.
- İş sözleşmesinin işçinin askerlik nedeniyle feshi halinde.
- İş sözleşmesinin işçinin kadın olması nedeniyle işveren tarafından haklı nedenle feshi halinde.
Kıdem Tazminatı Ödenmemesi Halleri
Kıdem tazminatının ödenmemesi gereken haller şunlardır:
- İş sözleşmesinin işçinin işverene karşı işlediği bir suç veya kabahat nedeniyle işçi tarafından haklı nedenle feshi halinde.
- İş sözleşmesinin işverenin işçiye karşı işlediği bir suç veya kabahat nedeniyle işçi tarafından haklı nedenle feshi halinde.
- İş sözleşmesinin işçinin işverene veya üçüncü kişilere karşı işlediği bir suç veya kabahat nedeniyle işveren tarafından haklı nedenle feshi halinde.
- İş sözleşmesinin işçinin işverenin talimatları doğrultusunda ve işverenin menfaatine olacak şekilde üçüncü kişilere karşı işlediği bir suç veya kabahat nedeniyle işveren tarafından haklı nedenle feshi halinde.
- İş sözleşmesinin işçinin işverenin talimatları doğrultusunda ve işverenin menfaatine olacak şekilde üçüncü kişilere karşı işlediği bir suç veya kabahat nedeniyle işçi tarafından haklı nedenle feshi halinde.
Kıdem Tazminatı Dava Açma Süresi
Kıdem tazminatı alacağının dava yoluyla tahsili için, işçinin kıdem tazminatının kendisine ödenmesini talep ettiği tarihten itibaren bir yıl içinde dava açması gerekir. Bu süre hak düşürücü süre olup, bir yıl içinde dava açılmaması halinde kıdem tazminatı alacağının tahsili mümkün olmaz.
**