Tazminat Süresi
Tazminat, bir sözleşmenin veya hukuki ilişkinin sona ermesi durumunda, taraflardan birinin diğerine ödemesi gereken bir miktar paradır. Tazminat, bir zararın karşılığı olarak ödenebileceği gibi, bir borcun ifası olarak da ödenebilir.
Tazminat süresi, tazminatın ödenmesi için belirlenen süredir. Tazminat süresi, tazminatın niteliğine göre değişiklik gösterebilir.
İş Hukuku Açısından Tazminat Süresi
İş hukuku açısından en önemli tazminat türleri, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatıdır.
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi veya işveren tarafından geçerli nedenle feshedilmesi halinde, işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatının ödenebilmesi için, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında ödenir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Kıdem tazminatının zamanaşımı süresi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun Ek 3. maddesi uyarınca, 5 yıldır. Bu süre, kıdem tazminatının hak kazanıldığı tarihten itibaren başlar.
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından geçerli nedenle feshedilmesi halinde, işverenin işçiye ödemesi gereken bir tazminat türüdür. İhbar tazminatının ödenebilmesi için, işçinin işyerinde en az 6 ay çalışmış olması gerekir.
İhbar tazminatının miktarı, işçinin kıdem süresine göre belirlenir. 6 aydan 1,5 yıla kadar olan hizmet sürelerinde 2 hafta, 1,5 yıldan 3 yıla kadar olan hizmet sürelerinde 4 hafta, 3 yıldan fazla olan hizmet sürelerinde ise 8 hafta ihbar süresi uygulanır.
İhbar tazminatının zamanaşımı süresi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesi uyarınca, 10 yıldır. Bu süre, ihbar tazminatının hak kazanıldığı tarihten itibaren başlar.
Diğer Tazminat Türleri
İş hukuku açısından tazminat türleri, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ile sınırlı değildir. İş sözleşmesinin sona ermesi durumunda, işçiye ödenebilecek diğer tazminat türleri şunlardır:
- İşverenin kusurundan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat
- İşverenin işçiyi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı olarak işten çıkarması halinde ödenecek tazminat
- İşçinin işyerinde meydana gelen kaza sonucunda işverenin sorumluluğundan kaynaklanan tazminat
Bu tazminat türlerinin zamanaşımı süreleri, tazminatın niteliğine göre değişiklik gösterebilir.
Tazminat Süresinin Hesaplanması
Tazminat süresinin hesaplanmasında, tazminatın hak kazanıldığı tarih esas alınır. Tazminatın hak kazanıldığı tarih, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihtir.
Örneğin, bir işçinin iş sözleşmesi 1 Ocak 2024 tarihinde sona ermişse, kıdem tazminatının hak kazanıldığı tarih de 1 Ocak 2024’tür. Bu durumda, kıdem tazminatının zamanaşımı süresi, 5 yıl sonra, yani 1 Ocak 2029 tarihinde dolmuş olacaktır.
Tazminat Süresinin Süresi
Tazminat süresinin süresi, tazminatın niteliğine göre değişiklik gösterebilir.
İş hukuku açısından kıdem tazminatı ve ihbar tazminatının zamanaşımı süresi 5 yıldır. Diğer tazminat türlerinin zamanaşımı süreleri ise, tazminatın niteliğine göre değişiklik gösterebilir.
Tazminat Süresinin Kesilmesi ve Durması
Tazminat süresinin kesilmesi ve durması, tazminat hakkının ortadan kalkmasına neden olmaz. Ancak, tazminat süresinin kesilmesi veya durması halinde, tazminat hakkının kullanılması için bu sürelerin dolması gerekir.
Tazminat süresinin kesilmesi, tazminat hakkının kullanılması için öngörülen sürenin, bazı nedenlerle durdurulması veya ertelenmesidir. Tazminat süresinin kesilmesi halinde, tazminat hakkının kullanılması için bu sürelerin dolması gerekir.
Tazminat süresinin durması, tazminat hakkının kullanılması için öngörül