Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
Kısa çalışma, işyerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya durdurulması hallerinde, üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Kısa çalışma uygulaması, işsizlik oranını düşürmek, istihdamı korumak ve ekonomik dalgalanmalara karşı işçileri desteklemek amacıyla 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenmiştir.
Kısa Çalışmanın Şartları
Kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
- İşyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışmalıdır.
- İşyerindeki çalışma süreleri geçici olarak azaltılmış veya durdurulmuş olmalıdır.
- İşverenin kısa çalışma başvurusu, zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasından itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır.
Zorlayıcı Sebepler
Kısa çalışma uygulamasından yararlanılabilmesi için işyerinde zorlayıcı sebeplerin bulunması gerekir. Zorlayıcı sebepler, işyerinin faaliyetlerini devam ettirmesini engelleyen, doğrudan veya dolaylı olarak işyerinin faaliyetini etkileyen, geçici ve önlenemez nitelikteki olaylardır. Zorlayıcı sebepler, işverenin kontrolü dışında meydana gelen olaylardır.
Zorlayıcı sebepler, şu şekilde sıralanabilir:
- Doğal afetler (deprem, sel, yangın vb.)
- Genel salgın hastalıklar (pandemi)
- Savaş, seferberlik, grev, lokavt gibi olaylar
- Devlet tarafından alınan tedbirler (örneğin COVID-19 pandemisi nedeniyle alınan kısıtlamalar)
Kısa Çalışma Süresi
Kısa çalışma süresi, üç ayı geçemez. Ancak, zorlayıcı sebeplerin devam etmesi halinde, kısa çalışma süresi iki kez uzatılabilir. Her bir uzatma süresi, üç ayı geçemez.
Kısa Çalışma Ödeneklerinin Hesaplanması
Kısa çalışma ödenekleri, sigortalının son brüt ücretinin %60’ı oranında hesaplanır. Ancak, kısa çalışma ödeneği, asgari ücretin net tutarının altında olamaz.
Kısa çalışma ödeneklerinin hesaplanmasında dikkate alınan brüt ücret, sigortalının son 3 aylık sigorta primleri esas alınarak hesaplanır. Sigortalının son 3 aylık sigorta primleri, asgari ücretin altında ise, kısa çalışma ödenekleri de asgari ücret üzerinden hesaplanır.
Kısa çalışma ödenekleri, sigortalının günlük çalışma süresi esas alınarak hesaplanır. Sigortalının günlük çalışma süresi, haftalık çalışma süresinin 30’a bölünmesi suretiyle hesaplanır.
Kısa Çalışma Ödeneklerinin Süresi
Kısa çalışma ödenekleri, kısa çalışma süresinin yarısı kadar süreyle ödenir. Ancak, kısa çalışma süresi 60 günü aşarsa, kısa çalışma ödenekleri 180 gün süreyle ödenir.
Kısa çalışma ödenekleri, haftada 1 gün olmak üzere, 4 haftalık sürede ödenir.
Kısa Çalışma Ödeneklerinin Hak Kazanma Şartları
Kısa çalışma ödeneklerinden yararlanabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
- İşçi, kısa çalışma uygulanan işyerinde en az 30 gün fiilen çalışmış olmalıdır.
- İşçi, kısa çalışma uygulanan işyerinde çalışmakta iken kısa çalışma ödenekleri için yapılan başvuru tarihinden önceki son 120 gün içinde işsiz kalmış olmamalıdır.
- İşçi, kısa çalışma uygulanan işyerinde çalışmakta iken kısa çalışma ödenekleri için yapılan başvuru tarihinden önceki son 120 gün içinde 450 gün sigortalı olarak çalışmış olmalıdır.
Kısa Çalışma Ödeneklerinin Kesilmesi
Kısa çalışma ödenekleri, aşağıdaki durumlarda kesilir:
- İşçi, kısa çalışma uygulanan işyerinde çalışmaya başlarsa.
- İşçi, kısa çalışma ödenekleri için yapılan başvuru tarihinden sonra işyerinden ayrılırsa.
- İşçi, kısa çalışma ödenekleri için yapılan başvuru tarihinden önce işyerinden ayrılmışsa ve kısa çalışma süresi içinde işyerinde çalışmaya başlarsa.
- İşçi, kısa çalışma ödenekleri için yapılan başvuru tarihinden sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlarsa.
Kısa Çalışma Ödeneklerinin İadesi
Kısa çalışma ödenekleri, işçinin kısa çalışma süresi sonunda, işyerinde çalışmaya başlaması halinde iade edilir. İşçi, kısa çalışma süresi sonunda işyerinde çalışmaya başlamazsa, kısa çalışma ödenekleri iade edilmez.
Kısa Çalışma Ödeneklerinin Talep Edilmesi
Kısa çalışma ödenekleri, İŞKUR’dan talep edilir. K