Tüketici Hakem Heyetleri ve Manevi Tazminat
Tüketici hakem heyeti, tüketici ile satıcı veya sağlayıcı arasında çıkan uyuşmazlıkları, tüketici lehine sonuçlandırmayı amaçlayan bir kurumdur. Tüketici hakem heyetleri, tüketicinin haklarını korumak ve tüketicinin mağdur olmasını önlemek için kurulmuştur.
Tüketici hakem heyetleri, tüketicinin maddi ve manevi tazminat talep edebilmesini de sağlamaktadır. Tüketici, ayıplı mal veya hizmet alması, haksız fiyat uygulamasına maruz kalması, kredi kartı ile ödeme yapmasına rağmen mal veya hizmet teslim edilmemesi gibi durumlarda maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
Tüketici Hakem Heyetlerinde Manevi Tazminat Talebi
Tüketici hakem heyetleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a (TKHK) göre karar vermektedir. TKHK’nın 63. maddesine göre, tüketici, ayıplı mal veya hizmet nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararları talep edebilir.
Manevi tazminat, kişinin kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeniyle duyduğu elem, keder, üzüntü gibi duyguların giderilmesi için verilen bir tazminat türüdür. Manevi tazminat, maddi tazminat gibi somut bir zararın karşılanması için değil, kişilik haklarının ihlali nedeniyle duyulan manevi acının giderilmesi için verilir.
Tüketici hakem heyetleri, tüketicinin manevi tazminat talep edebilmesi için şu şartların gerçekleştiğini tespit etmelidir:
- Hukuka aykırı bir fiil olması
- Zararın oluşması
- Fiil ile zarar arasında illiyet bağının bulunması
- Zarar görenin kusursuz olması
Hukuka aykırı bir fiil, hukuk kurallarına aykırı olan ve başkasına zarar veren bir eylemdir. Bu eylem, satıcı veya sağlayıcının kusuruyla veya kusursuz olarak gerçekleştirilebilir.
Zarar, kişinin maddi veya manevi varlığında meydana gelen bir eksikliktir. Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için, kişinin manevi bir zarara uğramış olması gerekir.
İlliyet bağı, hukuka aykırı fiil ile zarar arasında nedensellik bağının bulunmasıdır. Yani, hukuka aykırı fiil olmasaydı, zarar meydana gelmeyecekti.
Kasıt, zarar görenin zararın meydana gelmesini istemesidir. Kusursuz sorumluluk ise, kişinin kasıt veya taksiri olmaksızın, hukuka aykırı bir fiil ile başkasına zarar vermesi durumudur.
Tüketici hakem heyeti, bu şartların gerçekleştiğini tespit ederse, tüketicinin manevi tazminat talebini kabul edebilir. Manevi tazminat miktarı, her olayın özelliğine göre değişkenlik gösterebilir.
Tüketici Hakem Heyetlerinde Manevi Tazminat Talebinde Bulunma
Tüketici hakem heyetine manevi tazminat talebinde bulunmak için, tüketicinin aşağıdaki belgeleri hazırlaması gerekir:
- Tüketici hakem heyeti başvuru dilekçesi
- Mal veya hizmetin faturası
- Ayıplı mal veya hizmetin fotoğrafları veya videoları
- Tüketicinin yaşadığı mağduriyeti gösteren belgeler (sağlık raporu, iş göremezlik raporu, psikolojik rapor vb.)
Tüketici hakem heyeti başvuru dilekçesi, tüketici hakem heyetinin internet sitesinden temin edilebilir. Dilekçede, tüketicinin adı, soyadı, adresi, kimlik numarası, satıcı veya sağlayıcının adı, soyadı, adresi, mal veya hizmetin türü, satın alma tarihi, ayıplı mal veya hizmetin özellikleri, tüketicinin yaşadığı mağduriyet gibi bilgiler yer almalıdır.
Tüketici hakem heyetine manevi tazminat talebinde bulunabilmek için, başvurunun uyuşmazlık değerinin 5.650 TL’nin altında olması gerekir. Uyuşmazlık değeri 5.650 TL’nin üzerinde ise, tüketicinin Tüketici Mahkemesi’ne başvurması gerekir.
Tüketici hakem heyetine manevi tazminat talebinde bulunulması için, başvurunun 1 yıl içinde yapılması gerekir.
Tüketici Hakem Heyetlerinde Manevi Tazminat Kararları
Tüketici hakem heyetlerinin manevi tazminat kararlarına karşı, 15 gün içinde Tüketici Mahkemesi’ne itiraz edilebilir. Tüketici Mahkemesi, itirazı inceleyerek karar verir.
Tüketici hakem heyetleri, manevi tazminat miktarını belirlerken, aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundurur