TYT Kimya Konu Anlatımı
1. KİMYA NEDİR?
Kimya, maddeyi ve maddeyi oluşturan atomları, molekülleri, iyonları ve bunların arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Kimya, doğada ve insan yaşamında var olan her şeyle ilgilidir.
2. KİMYA DALLARI
Kimya, üç ana daldan oluşur:
- Anorganik Kimya: Canlı organizmalarda bulunmayan, yani inorganik maddeleri inceleyen bilim dalıdır.
- Organik Kimya: Canlı organizmalarda bulunan, yani organik maddeleri inceleyen bilim dalıdır.
- Fizikokimya: Kimyasal olayların fiziksel temellerini inceleyen bilim dalıdır.
3. ATOM VE MOLEKÜL
Maddenin en küçük yapı taşları atomlardır. Atomlar, proton, nötron ve elektronlardan oluşur. Protonlar ve nötronlar çekirdekte yer alır, elektronlar ise çekirdeğin çevresinde döner.
Atomlar, bir araya gelerek bileşikleri oluşturur. Bileşikler, birden fazla atomdan oluşan kimyasal yapılardur.
4. ELEMENT VE BİLEŞİK
Element, atomları aynı olan maddelerdir. Örneğin, hidrojen, oksijen, demir, altın gibi maddeler elementlerdir.
Bileşik, atomları farklı olan maddelerdir. Örneğin, su, karbondioksit, sodyum klorür gibi maddeler bileşiklerdir.
5. KİMYASAL BAĞLAR
Atomlar, aralarındaki çekim kuvvetleriyle bir araya gelirler. Bu çekim kuvvetlerine kimyasal bağ denir.
Kimyasal bağlar, iyonik bağ, kovalent bağ, metalik bağ ve hidrojen bağı olarak dört ana gruba ayrılır.
6. İYONİK BAĞ
İyonik bağ, elektronlarını tamamen veya kısmen veren atomlar arasında oluşan bağdır.
7. KOVALENT BAĞ
Kovalent bağ, ortaklaşa kullanılan elektronlar sayesinde oluşan bağdır.
8. METALİK BAĞ
Metalik bağ, metallerde bulunan serbest elektronlar sayesinde oluşan bağdır.
9. HİDROJEN BAĞI
Hidrojen bağı, hidrojen atomunun elektronunun, başka bir atomun elektronuyla oluşturduğu bağdır.
10. KİMYASAL TEPKİMELER
Kimyasal tepkimeler, bir maddenin veya maddelerin başka maddelere dönüşmesi olayıdır.
Kimyasal tepkimeler, tek yönlü veya çift yönlü olabilir.
11. KİMYASAL REAKSİYON TÜRLERİ
Kimyasal tepkimeler, tepkimeye giren maddelere, tepkimeye giren maddelerin miktarına, tepkimeye giren maddelerin bileşimine ve tepkime sonucunda oluşan maddelere göre sınıflandırılabilir.
12. KİMYASAL REAKSİYON ENERJİSİ
Kimyasal tepkimeler, enerji açığa çıkarabilir veya enerji gerektirebilir.
Enerji açığa çıkaran tepkimelere endotermik tepkime, enerji gerektiren tepkimelere ekzotermik tepkime denir.
13. KİMYASAL TEPKİME HIZI
Kimyasal tepkime hızı, tepkimenin belirli bir süre içinde gerçekleşen miktarını ifade eder.
Kimyasal tepkime hızı, sıcaklık, basınç, konsantrasyon ve katalizör gibi faktörlerden etkilenir.
14. ÇÖZELTİLER
Çözelti, bir maddenin başka bir madde içinde homojen dağılmış halidir.
Çözeltilerde, çözünen madde çözücü içinde çözülür.
15. ÇÖZÜNÜRLÜK
Bir maddenin bir çözücüde çözünme derecesine çözünürlük denir.
Çözünürlük, sıcaklık, basınç ve konsantrasyon gibi faktörlerden etkilenir.
16. ASİTLER VE BAZLAR
Asitler, suda çözündüklerinde hidrojen iyonu (H+) veren maddelerdir.
Bazlar, suda çözündüklerinde hidroksil iyonu (OH-) veren maddelerdir.
17. ASİTLER VE BAZLAR ARASINDAKİ OLAYLAR
Asitler ve bazlar arasında çeşitli olaylar gerçekleşebilir. Bu olaylardan bazıları şunlardır:
- Nötrleşme: Asit ve baz tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur.
- **Asit-baz tit