Yeni Kıdem Tazminatı Yasası Kimleri Kapsıyor?
Türkiye’de 2023 yılında yürürlüğe giren yeni kıdem tazminatı yasası, mevcut kıdem tazminatı sistemini önemli ölçüde değiştirmiştir. Bu değişiklikle birlikte, kıdem tazminatı ödemeleri, çalışanların emeklilik döneminde yapılmaktadır. Çalışanlar, 60 yaşına kadar işten ayrılırlarsa, kıdem tazminatının yarısını bir defaya mahsus olmak üzere alabilecekler. Kalan yarısını ise 60 yaşına gelip emeklilik şartlarını yerine getirdikten sonra alabilecekler.
Yeni kıdem tazminatı yasası, 4/a kapsamındaki işçileri kapsamaktadır. 4/a kapsamındaki işçiler, Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) kapsamında sigortalı olan işçilerdir. Bu kapsamda, özel sektörde çalışan işçiler, tarım işçileri, gazeteciler ve gemi adamları yer almaktadır.
Yeni kıdem tazminatı yasası, 4/b kapsamındaki işçileri kapsamamaktadır. 4/b kapsamındaki işçiler, Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan işçilerdir. Bu kapsamda, kendi hesabına çalışanlar, esnaf ve sanatkarlar, çiftçiler ve serbest meslek sahipleri yer almaktadır.
Yeni kıdem tazminatı yasası, 4/c kapsamındaki işçileri de kapsamamaktadır. 4/c kapsamındaki işçiler, Emekli Sandığı kapsamında sigortalı olan işçilerdir. Bu kapsamda, kamu işçileri, memurlar ve emekli sandığından emekli olanlar yer almaktadır.
Yeni Kıdem Tazminatı Yasasının Etkileri
Yeni kıdem tazminatı yasasının, işçiler ve işverenler üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. İşçiler açısından, bu yasa, kıdem tazminatının daha geç alınabilmesi nedeniyle, geçici bir maddi yük oluşturmaktadır. Ancak, bu yük, emeklilik döneminde önemli bir gelir artışı olarak geri dönecektir. İşverenler açısından ise, bu yasa, kıdem tazminatı ödemelerinin daha geç yapılması nedeniyle, nakit akışları üzerinde bir baskı oluşturmaktadır.
Yeni kıdem tazminatı yasası, işgücü piyasası üzerinde de bazı etkileri bulunmaktadır. Bu yasanın, işsizliği artırabileceği ve işverenleri istihdamı azaltmaya yöneltebileceği yönündeki endişeler bulunmaktadır. Ancak, bu yasanın, işgücü piyasası üzerinde ne gibi etkilerinin olacağı, henüz net değildir.
Yeni Kıdem Tazminatı Yasasının Uygulaması
Yeni kıdem tazminatı yasası, 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten itibaren, kıdem tazminatı ödemeleri, emeklilik döneminde yapılmaktadır. Çalışanlar, 60 yaşına kadar işten ayrılırlarsa, kıdem tazminatının yarısını bir defaya mahsus olmak üzere alabilecekler. Kalan yarısını ise 60 yaşına gelip emeklilik şartlarını yerine getirdikten sonra alabilecekler.
Yeni kıdem tazminatı yasasının uygulanmasıyla ilgili bazı hususlar henüz netlik kazanmamıştır. Örneğin, işverenler, kıdem tazminatı ödemelerini, hangi kurum aracılığıyla yapacaklardır? Çalışanlar, kıdem tazminatının yarısını alırken, hangi belgeleri ibraz edeceklerdir? Bu hususlar, ilgili kurumların çıkaracağı yönetmeliklerle netlik kazanacaktır.
Sonuç
Yeni kıdem tazminatı yasası, Türkiye’de kıdem tazminatı sistemini önemli ölçüde değiştirmiştir. Bu değişiklikle birlikte, kıdem tazminatı ödemeleri, çalışanların emeklilik döneminde yapılmaktadır. Bu değişiklik, işçiler ve işverenler üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. İşgücü piyasası üzerinde de bazı etkilerinin olabileceği yönündeki endişeler bulunmaktadır. Yeni kıdem tazminatı yasasının uygulama süreci ve etkilerinin ne olacağı, henüz net değildir.